1 (13)

Metoda immersyjna polega na pomiarze masy próbki w powietrzu oraz w cieczy immersyjnej o znanej gęstości. Gęstość normalnąp oblicza się ze wzoru:

m - m_c

m - masa próbki ważonej w powietrzu, mc - masa próbki zanurzonej w cieczy immersyjnej, pc - gęstość cieczy immersyjnej.

Pomiar metodą piknometryczną polega na wyznaczeniu gęstości próbki na podstawie pomiaru masy wypartej przez nią z piknometru cieczy. Gęstość próbki p oblicza się według wzoru:

p= ^m'^p' mj -m₂

przy czym m oznacza masę próbki, ml- masę cieczy użytej do napełnienia piknometru, m2 - masę cieczy użytej do napełnienia piknometru z próbką, zaś    pc - gęstość cieczy immersyjnej.

Odkształcalność i wytrzymałość Po wywołaniu naprężenia w tworzywie zachodzi:

odkształcenie sprężyste - zmiana odległości między atomami wzdłuż wiązań oraz wskutek deformacji kątów między wiązaniami

odkształcenie plastyczne - rozwijanie i wyprostowywanie makrocząsteczek poprzez pokonanie bariery rotacji wokół wiązań

pełzanie - makrocząsteczki przesuwają się nieodwracalnie względem siebie, do dekohezji materiału Faza bezpostaciowa ma mniejszy współczynnik sprężystości i większe wydłużenie niż krystaliczna.

Miara odkształcenia sprężystego jest zmiana długości Al, odkształcenie względne (Cauchy’ego)

Al l-l₀

Miarą odkształcenia plastycznego jest zależność ^£    ~ ~j—

<p - odkształcenie logarytmiczne (Hencky’ego)    ⁰ ^-^ljŚL = i_n— <p = ln(l + s)

lą ^{1 l}0

Tworzywa charakteryzują się znaczną podatnością na odkształcenia już w temperaturze otoczenia. Odporność tworzyw na odkształcenia jest charakteryzowana modułami odkształcenia wzdłużnego i poprzecznego oraz współczynnikiem Poissona. Występują zjawiska pełzania i relaksacji naprężeń

Wytrzymałość tworzyw zależy od sił spoistości (wewnątrzcząsteczkowe oraz międzycząsteczkowe), kształtu, ułożenia i sposobu powiązania makrocząsteczek (struktury uporządkowane - kry stal iczność, sieciowanie, defekty struktury), rodzaju i ilości składników dodatkowych, stanu powierzchni, metody badania.

Zależność siły rozciągającej w funkcji wydłużenia podczas rozciągania tworzyw:

1 - z wyraźnie zaznaczoną granicą plastyczności, 2-z łagodnie narastającym wydłużeniem, S - granica plastyczności, Sx -umowna granica plastyczności

Udarność ^{0 x} ' ^A1*P^A1«    . ^A1"i ^A1*

Praca niezbędna do zniszczenra^da^fMicznego próbki i odniesiona do jej początkowego przekroju. Najpopularniejsza metoda pomiaru udarności - metoda Charpy polega na złamaniu próbki w kształcie prostopadlościennej belki, ułożonej poziomo i obustronnie podpartej na skutek jednego uderzenia wahadłowego młota w środek belki między podporami. Podczas pomiaru udarności określa się pracę zużytą na dynamiczne złamanie próbki odniesioną do jej początkowego pola przekroju poprzecznego

•    udarność próbek bez karbu an

•    udarność próbek z karbem ak,

•    udarność względną KZ - stosunek udarności z karbem ak do udarności bez karbu an badanego tworzywa w jednakowych warunkach pomiarowych w procentach

Twardość

Opór, jaki stawia tworzywo, podczas wciskania w jego powierzchnię pionowo odpowiedniego wgłębnika (kulka, stożek, ostrosłup) z materiału o wiele większej twardości, przy nacisku wywołującym odkształcenie trwałe. Odporność tworzywa na miejscowe odkształcenie trwałe wywołane działaniem obciążenia skupionego na niewielkim polu powierzchni.

13