1 (58) 2

/

ROZPiY Will dla DZIECI.

L . i. Kun./ma 1824.

I.

WSI’OM NJENIA NARODOWI’*.

WIADOMOŚĆ O ŻYCIU lYI ARYI 7. I MS/.C/Y NSKM.lt Knonow i v 1 nancu/Ki» y.

V >noty, sława, piękno inno, nie tylko są mcz* r./.y/.n podziałem, równe ma do nich płeć żeńska prawo, z tą jedynie różnicą, że idy* enoly są inne, iey sława moiey głośna, i< y ijnie wiącey zwykle r, przymiotów serca, ni* żeli z rozumu słynące. Naród nasz bogaty wzuakomitycli Mężów, ma także i Ariele Polek godnych wspomnienia; iedną z nich iest lVIarya z Leszczyńskich, Królowa Francuzka* Prawda, że pierwsze tylko lata wieku swego stra-

wiła w Polsce, że zmuszoną byht okoliczno*

■ ♦

29. Stronica numeru „Rozrywek dla Dzieci’

i i ba wiać, dopomagać ile w mojej mocy do rozkrzewienia w sercach waszych t /.ystej miłości cnoty, ten jest mój zawód cały, to najgorętsze moje pragnienie' , Informując o treści „Rozrywek...” podkreśla, że „...nade wszystko będą w nich nauki moralne i wspomnienia narodowe, gdyż takowym żywiołem najlepiej młode dusze karmić przystoi”.

Plan redakcyjny został bardzo dokładnie przemyślany przed wydaniem pierwszego numeru, a następnie konsekwentnie i starannie realizowany do końca istnienia pisma.

Układ działów przedstawiał się następująco: I. „Wspomnienia narodowe”, II. „Powieści”, III. „Anegdoty prawdziwe o dzieciach”, IV. „Wyjątki służące do ukształcenia serca i stylu”, V. „Wiadomości mogące być matkom przydatne” (ten cykl był przeznaczony dla dorosłych) i VI. „Przypowieści”.

„Wspomnienia narodowe”, otwierające zawsze numer, stanowią ważną pozycję „Rozrywek” pod względem objętości, roli, jak i znaczenia im nadawanego. Składają się na nie głównie biografie sławnych, zasłużonych postaci. Tańska wybiera przede wszystkim pisarzy, uczonych, poetów, mniej uwagi poświęca politykom, mężom stanu. Wprowadza też ludzi zwykłych a pełnych cnót, kreśli dwie sylwetki kobiece — wzory polskich matron.

Gdy w ostatnim numerze swego wydawnictwa, w spisie treści ułoży te opracowania w porządku chronologicznym, stanie się widoczne, że dała jakby przekrój dziejów kultury polskiej.

Sylwetki z dawnych wieków opracowała w formie zbeletryzowanych charakterystyk na tle jakichś zdarzeń, często zmyślonych,-tworząc pewien wzór opowiadania historycznego dla młodzieży; takim jest np. Nocleg w Kromolowie. Najwięcej uwagi poświęciła wybitnym osobistościom epoki stanisławowskiej, a charakterystykę tego środowiska zamknęła w udanym obrazku pt. Obiad czwartkowy. Przykładem dobrego opracowania jest rzecz O Grzegorzu Piramowiczu. Dbając jednak przede wszystkim o dostarczenie czytelnikowi jak największej sumy wiadomości, autorka czasem zbyt wiele gromadzi informacji rzeczowych, przez co biografie stają się suche i nużące. Jednak dzięki zebranym dokumentom, listom i informacjom anegdotycznym niektóre z nich mają wartość naukową. Należą do nich artykuły o Naruszewiczu, Felińskim, Kniaźninie, Piramowiczu i Karpińskim, choć przy tej ostatniej pracy skarży się: „...próżne były w tej mierze zachody moje, próżne pilne badania, mnogie na różne strony listy, zaledwie kilka szczegółów zebrać mi się udało”.

Oprócz życiorysów znajdujemy we „Wspomnieniach narodowych” dwie większe powieści; są to: Listy Elżbiety Rzeczyckiej oraz Dziennik Franciszki