20090126 173215

czynnik patologiczny w motywacji

Specjalnej uwagi, ze względu na specyfikę opiniowania w sprawach dotyczących poczytalności sprawców przestępstw agresywnych, wymaga określenie roli, jaką w zaburzeniach bądź zniesieniu samokontroli odgrywają czynniki patologiczne. Mogą one wpływać zarówno na sprawność struktur poznawczych, jak i zdecydować — w przypadku przeżywania bardzo silnych napięć i zaburzeń emocjonalnych - o emocjonalno-popędowym poziomie regulacji czynności przestępnych. W pierwszej sytuacji chodzi

0    wpływ takich objawów psychopatologicznych, jak zaburzenia świadomości, iluzje, halucynacje czy urojenia, w drugiej — o wszel kiego rodzaju afekty, negatywne emocje i stany depresyjne. Przed stawiona koncepcja poziomów regulacji czynności stwarza również warunki do bardziej nowoczesnego spojrzenia na przebieg procesów motywacyjnych u osób z organicznymi uszkodzeniami ośrod kowego układu nerwowego. Osoby takie mogą funkcjonować prawidłowo w sprzyjających warunkach zewnętrznych. W sytuacjach stresowych czy frustracyjnych przejawiają one jednak silne tendencje do zaburzeń samokontroli i regulowania swoich czynności na poziomie emocjonaino-popędowym. W efekcie gotowość charakteropatów do zmiany poziomu regulacji czynności jest tak duża, iż wywołać ją może bodziec o niewspółmiernie małym natężeniu, powodując zachowanie zdezintegrowane, niezrozumiale, nieadekwatne.

Powyższa próba sformułowania bardziej ogólnych zasad metodologicznych i praktycznych w diagnozowaniu sprawców przestępstw nie ma charakteru pełnego i zamkniętego modelu. Zmierza ona raczej do wskazania tych możliwości i zasad diagnozowania, które przy dzisiejszym stanie wiedzy i specyfice sytuacji diagnostycznej są możliwe do praktycznego zastosowania. Istnieje także możliwość dalszego rozwinięcia proponowanych metod

1    zasad oraz. pogłębiania analizy tych zjawisk, które składają się na procesy motywacyjne sprawców przestępstw, zwłaszcza agresywnych. Powyższe holistyczne podejście do wykorzystania wiedzy o motywacji człowieka w badaniach sprawców czynów zabronionych potwierdza tezę o wciąż niewykorzystanych możliwościach psychologii w praktyce wymiaru sprawiedliwości.

Przypadek nr Ź: Mario P.., 44 lala

Maria E. została oskarżona o to, że w zamiarze pozbawienia życia swojego męża ugodziła go nożem w klatkę piersiową, wsku-lek czego pokrzywdzony zmarł. Marię i:, oskarżono o przestępstwo z arl. MS k.k. i poddano ją badaniom psychologicznym, mającym odpowiedzieć na pytanie o jej stan psychiczny temporc criminis, tj. o ewentualne działanie w afekcie fizjologicznym (stanie silnego wzburzenia).

diagnoza, procesów motywacyjnych -- analiza przypadku

Oskarżona pochodziła z ubogiej rodziny chłopskiej z okolic Przemyśla. Jej rozwój i dojrzewanie, pomimo iż wychowywana była w trudnych warunkach materialnych, przebiegał bez poważniejszych zaburzeń. Pożycie rodziców układało się dobrze, obydwoje uczestniczyli czynnie w wychowaniu badanej i jej młodszej siostry, dbali należycie o potrzeby dzieci. Rozwój psychomotoryczny opiniowanej przebiega! prawidłowo. Była dzieckiem spokojnym, podporządkowanym, cichym i posłusznym. Nie sprawiała poważniejszych trudności wychowawczych, uczyła się dobrze. Ukończyła technikum odzieżowe i pracowała w spółdzielni krawieckiej. Była pracownikiem łubianym, sumiennym, zdyscyplinowanym. Męża poznała w 23 roku życia, zakochała się w nim i po kilku miesiącach znajomości pobrali się. Udane początkowo pożycie zaczęło się psuć. Pierwszy poważniejszy konflikt związany był z faktem, iż mąż ukrył przed oskarżoną, że posiada nieślubną córkę. O wszystkim dowiedziała się dopiero w sytuacji, gdy nadeszło wezwanie o pła cenie alimentów. Pogodziła się jednak z tym, a gdy po operacji z powodu ciąży pozamacicznej okazało się, że sarna nie może mieć dzieci, gotowa była adoptować córkę męża. Do adopcji jednak nie doszło. Po kilku tygodniach matka dziewczynki postanowiła ją odebrać i oskarżona musiała oddać dziecko. Rozstanie z dzieckiem, do którego zdążyła się przyzwyczaić, przeżyła ciężko. W tym okresie mąż coraz częściej nadużywał alkoholu i pod jego wpływem urządzał w domu awantury. Stał się patologicznie zazdrosny, podejrzewał żonę, że ma kochanka. Kiedy był pijany, stawał się bardzo agresywny, bil żonę, straszył, że ją zabije, wyrzucał z domu. Zdarzało się, iż nocowała na schodach, w wagonach kolejowych, na ławce w parku. Sama oskarżona nie była nigdy agresywna, starała się ustępować mężowi. W ostatnich tygodniach przed zdarzeniem stosunki pomiędzy małżonkami były szczególnie napięte. Mąż chciał koniecznie podarować córce na imieniny pierścionek opinio wanej, proponował jej również, aby przenieśli się do miejscowości, gdzie mieszkała jego rodzina i nieślubna córka. Badana nie chciała się zgodzić na żadną z propozycji. Krytycznego dnia po powrocie z popołudniowej zmiany zastała w domu pijanego męża. Był zdenerwowany, podniecony, wyraźnie dążył do wszczęcia awantury.

-------— --------------- Krzytzltf Gicrcmfki — —•    — — W9