2012 12 18 41 30

124 Wiadomości o planowaniu terenów zieleni

1.    System pierścieniowy (rys. 3-19a) — powstał w wyniku lokalizowania terenów zieleni na miejscu starych wyburzonych fortyfikacji, które obejmowały przeważnie miasto pierścieniem murów obronnych. Z czasem zaczęto świadomie komponować takie układy, stosując pierścieniowe pasy zabudowy rozdzielone równoległymi do nich pasami zieleni (środek pierścienia wyznaczało centrum miasta). Zaletą tego systemu jest bliskość zieleni od miejsca zamieszkania, natomiast wadą - brak powiązania ze strefą podmiejską i jego sztuczność w zestawieniu z krajobrazem.

2.    System promienisty (rys. 3-19b), zwany też klinowym - powstał w miastach sytuowanych na skrzyżowaniu dróg komunikacyjnych. W systemie tym kliny zieleni, rozdzielone pasami zabudowy, zbiegają się promieniście w centrum miasta. Zaletą jego jest dobre połączenie miasta ze strefą podmiejską, dobre warunki nawiedzania miasta oraz zapewnienie mieszkańcom dogodnych wyjść wśród ciągów zieleni poza miasto. Kliny zieleni nie powinny być zbyt wąskie w stosunku do zabudowy.

3.    System klinowo-pierścieniowy (rys. 3-19c) - powstał w wyniku połączenia obydwu poprzednich systemów i nosi często nazwę systemu kombinowanego. Polega on na tym, że promieniste kliny zieleni połączono pierścieniami zieleni układanymi centralnie wokół śródmieścia. Zapewnia on, jak poprzedni system, dobre połączenie z naturalnym środowiskiem przyrodniczym strefy podmiejskiej, ale bardziej dzieli zabudowę miasta, wytwarza lokalny mikroklimat.

4.    System pasmowy (tys. 3-19d) - stosowany w miastach o budowie opartej na prostokątnej siatce ulic. Proste równoległe pasy zieleni są układane na przemian z pasami zabudowy. Pasma zieleni, usytuowane prostopadle do kierunku wiejących wiatrów, pełnią funkcje wiatrochronów.

5.    System plamowy (rozproszony) (rys. 3-19e) I bardzo często spotykany w polskich miastach. Jest układem przypadkowym, chaotycznie narastającym w trakcie rozwoju miasta. Tereny zieleni zakładano przeważnie w miejscu dawnych ogrodów pałacowych lub klasztornych. System ten, przez swoje rozproszenie, nie wytwarza mikroklimatu.

Oglądając plany miasta bardzo rzadko będziemy mogli się spotkać z systemami zieleni w tak wyraźnej formie, jak to przedstawiono na rys. 3-19. Jednak zawsze będzie można doszukać się pewnych analogii umożliwiających określenie sposobu rozmieszczenia terenów zieleni. Trzeba przecież pamiętać, że układy zieleni zależą od wielu, już poznanych, czynników miastotwórczych natury demograficznej, fizjograficznej, przyrodniczej, ekonomicznej itp. Dlatego nie można zbyt sztywno traktować podanych schematów, należy przyjmować je tylko jako ogólne ustalenia.

Niemały wpływ na rozwój układów rozmieszczenia terenów zieleni w planach miasta w Polsce odegrały pierwsze parki publiczne, zakładane w dawnych miastach. Narzucały one niejako sposób dalszego rozmieszczenia innych rodzajów zieleni tworzących dany system.