20120312863

białej magii pisał Pico della Mirandola, który uważał, że uczony „jednoczy niebo i ziemię i sprawia, że niższy świat łączy się z mocami świata wyższego”.

Może to nie przypadkiem Szekspir dał Prosperowi księstwo Mediolanu, gdzie Leonardo spędził długie lata na służbie Lodovica II Moro i skąd w roku 1499, po upadku najpotężniejszego z książąt, poszedł na tułaczkę, która skończyła się dopiero razem z jego śmiercią. Wszystko to są fantazje, które zabawić mogą w wolnej chwili historyka literatury. Ważne jest tylko jedno, że Szekspir stworzył w Burzy postać, którą porównać można z Leonardem, i że poprzez tragizm Leonarda lepiej rozumiemy tragizm Prospera.

Leonardo był mistrzem mechaniki i hydrauliki, tworzył projekty nowych przestrzennych miast i nowoczesnej sieci kanałów, rysował i wymyślał nowe machiny oblężnicze: moździerze o nie znanej dotąd sile wybuchu, armaty o jedenastu lufach, które jednocześnie mogły wyrzucać pociski, wozy pancerne podobne do czołgów, poruszane mechanicznie za pomocą systemu kół zębatych i przekładni. W Kodeksie-Atlasie (Codice Atlantico) znajdują się dokładne techniczne rysunki nowych walcowni, ruchomych machin do kopania kanałów i szybkich maszyn tkackich. Zapisane są w nim obserwacje nad lotem ptaków, sterowaniem ryb i nieskończone rachunki wielkości i wagi skrzydeł, które człowieka mogłyby unieść w powietrze. Są w nim projekty i rysunki machin do latania, stroju nurka ze zbiornikiem powietrza i rurą do oddychania, statków podwodnych.

Żadna z machin Leonarda nie została wykonana. Jego tragedią było nienadążanie techniki za myślą. Materiały, które miał do dyspozycji, były zbyt ciężkie i obróbka metali zbyt prymitywna, aby jakakolwiek z jego machin mogła się poruszać bez pomocy motoru. Leonardo miał bolesną świadomość oporu materii i niedoskonałości narzędzi, ale dostrzegał już, jak wyłania się świat, w którym człowiek wydrze naturze jej tajemnice i będzie nad nią panował sztuką i wiedzą:

<'./.yi więc nic widzisz, te oko obejmuje piękno całego śwista? Ono jest niłairzetn ceremonii; ono stwarza kosmografię; ono jest doradcą i poprawcą wszystkich sztuk ludzkich; wiedzie człowieka w różne części świtu; jest

314