22 23 2

dziedzinie dziecko musi potwierdzić własną war-! tość.

Potrzeby dziecka zostały przedstawione w ogromnym skrócie. Będziemy mieli okazję wrócić do nich przy rozpatrywaniu trudności wychowawczych w poszczególnych okresach rozwojowych. Teraz przejdziemy do krótkiego przeglądu innej funkcji wychowawczej rodziny —jjmzekazywania dziedzictwa. kultury i norm- reguluj ącyćh tyspółżycie.

Zapoznawanie z dziedzictwem kulturalnym na-

dokonuje się przez wdrażanie do zachowań obowiązujących w danej kulturze, a także przez

uczenie korzystania z dóbr kultury oraz przygoto

wanie do odbioru sztuki w jej różnych dziedzinach/ Jest to ogromna, bogata płaszczyzna, na której "młode pokolenie uczy się ludzkiego stosunku do świata i do życia. |Rodzina wdraża do poprawnego posługiwania się mową, rozróżniania właściwych form zachowania od nagannych, umożliwia kontakt z muzyką, malarstwem, przyzwyczaja do reagowania na piękno i brzydotę./

Zapoznanie z normami moralnymi odbywa się w sposób naturalny przez naśladowanie ludzi dorosłych oraz przez wyjaśnianie i przekonywanie. Przestrzeganie przez rodziców form grzecznościowych, nieokłamywanie dziecka, jeśli nawet miałoby to przynieść doraźne korzyści, a także ukazywanie wzorów moralnego postępowania ułatwia mu opanowanie zachowań pożądanych, a unikanie niewłaściwych. Wychowywane w atmosferze szczerości i prawdy nie potrafi i nie odczuwa potrzeby kłamania. Podobnie kształtują się przyzwyczajenia i nawyki w innych dziedzinach postępowania. Nieraz popełnia się niefrasobliwie błąd niekonsekwencji. Nu przykład mówimy dziecku, że jeśli nie posprząta zabawek, nie pójdzie z nami na spacer. Wkrótce zapominamy o wydanym poleceniu i sprzątamy

Humi.

Ważnym zadaniem (funkcją) rodziny jest kształtowanie aspiracji i dążeń dzieci — pomoc w uzyskiwaniu przez nie odpowiedniej pozycji społecznej. Wymaga to wnikliwej obserwacji syna lub córki w celu rozpoznania ich możliwości i pokierowania kształceniem, aby zostali dobrze przygotowani do samodzielnego życia i znaleźli w społeczeństwie właściwe miejsce. To nie ambicje rodzicielskie, lecz zdolności i zainteresowania dziecka tnają stanowić o wyborze zawodu. Zbyt wysokie aspiracje mogą wywołać wiele kłopotów i prowadzić do załamań, natomiast zbyt niskie zaprzepaszczą posiadane możliwości.

Ostatnia z wymienionych funkcji dotyczy przygotowania do założenia własnej rodziny. Wprawdzie wydaje nam się, że uczestnictwo w życiu już samo przez się wdraża do małżeństwa i rodzicielstwa, to jednak zdobywane doświadczenia nie za-

23