2tom062

3. APARATY ELEKTRYCZNE 126

Części ceramiczne izolatorów są pokrywane szkliwem; materiały (w tym spoiwo) powinny mieć właściwości spełniające wymagania norm przedmiotowych; metalowe okucia lub kołpaki powinny być chronione przed korozją. Stosowane są kołpaki gniazdowe (z łącznikiem dwugłówkowym) i widlaste.

Izolatory liniowe WN są łączone w łańcuchy, np. przelotowy jednorzędowy, dwurzędowy w układzie V, Y itp.

3.6.3. Dobór izolatorów

Przy doborze izolatorów oprócz podstawowych kryteriów elektrycznych i mechanicznych (napięcie znamionowe i wytrzymałość mechaniczna) powinny być uwzględnione również dodatkowe. Dlatego należy też określić narażenia środowiskowe (np. strefę zabrudzenio-wą), czynniki wpływające na wybór kształtu izolatora, średnicy, długości oraz wpływ położenia pracy (np. kąt ustawienia).

Rodzaj izolatora dobiera się w zależności od jego funkcji i przeznaczenia. Na przykład izolatory liniowe kwalifikuje się nic tylko ze względu na wytrzymałość elektryczną na sucho i pod deszczem, lecz także ze względu na drogę upływu z uwzględnieniem strefy zabrudzeniowej, w której izolator ma pracować. W normie [3.45] rozróżnia się cztery strefy zabrudzeniowe zależne od natężenia opadu pyłów (g/m² na dobę) i konduktywności rozpuszczalnych w wodzie składników tego zapylenia (gS/cm).

Izolatory liniowe i stacyjne są dobierane wg kryterium wytrzymałości mechanicznej: stojące — na zginanie, wiszące — na rozciąganie itp. Współczynnik bezpieczeństwa mechanicznego izolatorów ą jest określony stosunkiem wytrzymałości mechanicznej lub elektromechanicznej izolatora do jego obciążenia. W warunkach sieciowych q = 2 dla izolatorów liniowych stojących, zaś dla liniowych wiszących q = 1,8-3,0. W przypadku specjalnych zastosowań mogą być niezbędne dodatkowe dane.

Obciążenie prądowe izolatora przepustowego nic może przekraczać jego prądu znamionowego I_N, bowiem wzrost temperatury ponad dopuszczalną powoduje naprężenia mechaniczne, pogarsza właściwości dielektryczne materiału i może prowadzić do przebicia. Wytrzymałość mechaniczna przepustów powinna być ponadto tak dobrana, aby 1-sekundowy prąd zwarciowy, równy co najmniej 25/„, nie powodował mechanicznego lub termicznego uszkodzenia izolacji [3.46].

3.7. Rozdzielnice prefabrykowane

3.7.1. Podział i podstawowe określenia

Rozdzielnicą prefabrykowaną jest nazywane wykonane u producenta urządzenie do rozdziału energii elektrycznej, składające się z aparatów wraz z przynależnymi połączeniami, elementami izolacyjnymi, konstrukcyjnymi i osłonnymi. Zespół urządzeń rozdzielczych wraz z budynkiem (lub pomieszczeniem) i urządzeniami pomocniczymi stanowi rozdzielnię. Słownik terminologiczny elektryki (PN-93/E-50441) podaje inne definicje.

Sterownica jest urządzeniem do zasilania i sterowania odbiornikami energii elektrycznej. W normie [3.34] rozdzielnice i sterownice nazywa się zestawem.

Uproszczony podział rozdzielnic przedstawiono na rys. 3.34.

Rozdzielnice mogą być jedno- lub dwuczłonowe. Rozdzielnica dwuczłonowa składa się z członu nieruchomego i wysuwnego, który w łatwy sposób może być oddzielony mechanicznie i elektrycznie od członu stałego zachowując bezpieczną biegunową przerwę izolacyjną.

Rozdzielnice na ogół dzielą się na segmenty (pola), z których można wyróżnić w zależności od funkcji: pole zasilające, odbiorcze, sprzęgłowe, pomiarowe; w zależności od wysposażenia: pole wyłącznikowe, rozlącznikowe, bezpiecznikowe itp.

Rys. 3.34. Podział rozdzielnic prefabrykowanych, wg [3.34j

Konstrukcję rozdzielnicy skrzynkowej tworzą osobne skrzynki. Mogą one stanowić jednostkę wydzieloną (np. z bezpiecznikami) lub zestawy łączone mechanicznie i elektrycznie.

Przedział jest częścią rozdzielnicy ograniczoną przegrodami; może on być szczelny (np. gazoszczelny w rozdzielnicach z SF₆). Moduł może zawierać przedział lub blok funkcjonalny nie będący przedziałem. Moduł spełnia określone funkcje i umożliwia logiczne tworzenie większych jednostek. Z modułów są składane rozdzielnice gazowe WN; z modułów mogą składać się pola niektórych typów rozdzielnic nn, chociaż każdy z nich nie musi być zamknięty w oddzielnym przedziale.

Ważną cechą wszystkich typów rozdzielnic jest zapewnienie bezpieczeństwa otoczeniu w przypadku luku wewnętrznego.

W budowie rozdzielnic dość szybko zachodzą duże zmiany; powstają nowe typy, stosuje się nowe wyposażenie i różne jego kombinacje. Obecnie coraz powszechniej, przede wszystkim w rozdzielnicach średniego napięcia, stosuje się zintegrowane systemy spełniające wszystkie funkcje i zadania układów wtórnych rozdzielnic i współpracujących z nimi urządzeń. Rozwiązano to za pomocą techniki mikroprocesorowej oraz cyfrowego przetwarzania i przesyłu informacji. System zintegrowany zastępuje urządzenia obwodów wtórnych służące do zabezpieczeń, pomiarów i sterowania, w inny sposób informuje i umożliwia komunikację z obsługą. Przykładem ilustrującym zasadę działania, możliwości i budowę zintegrowanego systemu zabezpieczeń, pomiarów i sterowania może być system SCS-100 firmy CALOR EMAG należącej do grupy ABB. System ten (rys. 3.35) tworzy trzystopniowa hierarchiczna struktura składająca się z poziomów: stacji, układu i pola [3.60],