364

Koncentracja HjS

Ryx. 14.17. Pn»cc\ adaptowania «ę /in>słu «ęcbu do zapachu HjS oraz procce cofania się adaptacji.

Kodowanie amplitud) bodźca

Omawiany w poprzednim rozdziale proces adaptacji jest składową procesu przetwarzania informacji na poziomic bodziec —> potencjał receptorowy. W bieżącym rozdziale zostanie omówiony proce* „obróbki" informacji na poziomie potencjał receptora* ) —» częstotliwość potencjałów czynnościowych. Oba te poziomy mogą też być przedstawiane łącznic w układzie: bodziec -> częstotliwość.

W przypadku niektórych zmysłów, takich jak na przykład zmysł wzroku i duchu. zakres wartości natężenia bodźca. na które noże reagować narząd zmysłu, jest bardzo duży i w przypadku słuchu wynosi 10"^,2-10^p W/m². czyli 12 rzędów wielkości. Zakres wrażliwości tego narządu zmysłu jest więc bardzo szeroki. Częściowa za wspomniany efekt odpow icdzialne są mechanizmy w ystępujące na poziomie narządu zmysłu, zmniejszające natężenie bodźca docierające do właściwego receptora. Przykładem jest tu zwężanie się źrenicy ograniczające ilość światła i napinanie mięśnia str/emiączkowego zmniejszające wielkość fali dźwiękowej docierającej do komórek zmysłowych narządu Cortiego. Jeśli jednak badane będą same receptory oraz ich funkcja, polegająca na przekładaniu natężenia bodźca na częstotliwość impulsów we włóknie nerwowym, również tutaj w większości przypadków zaobserwujemy zależność nieliniową. Jednym z wyjątków jest prawie liniowa. czyli proporcjonalna, zależność występująca w wolnych receptorach naprężenia omawianych wcześniej. Przykład przekładania się natężenia bodźca na wielkość potencjału receptorowego i częstotliwość potencjałów czynnościowych przedstawiony jest na rycinie 14.18.

Widać tu nieliniową (choć bliską liniowości) zależność między wielkością bodźca a potencjałem receptorowym (linia przerywana) i nieliniową zależność między wielkością bodźca a częstotliwością potencjałów czynnościowych (lima ciągłah W miarę wzrostu wielkości bodźca przyrost częstotliwości jest tu coraz mniejszy

364