410 2

Tysiącznik pospolity 401

ulistnioną, górą rozgałęzioną. Liście łodygowe siedzące, naprzeciwległe, drobne, lancowate.

Rys. 96. Tysiącznik pospolity (Ery-thraea centaurium):

u, b — roślina w okresie kwitnienia; C — kwiat z pączkami

Tysiącznik szybko okwita, dając torebki nasienne, dyskwalifikujące surowiec leczniczy. Cała roślina ma smak gorzki i jest bezwonna. Jako domieszki lub zafałszowania tysiącznika spotyka się goździk upstrzony (Dian-thus deltoides L.), smółkę pospolitą (Viscaria vulgaris Róhl.) lub firletkę poszarpaną (Lychnis flos-cuculi L.), które mają różowe lub czerwonawe kwiaty o 10 (a nie 5) pręcikach i nie mają smaku gorzkiego.

Nieco podobna w stanie ususzonym i pociętym, lecz mniej gorzka niż tysiącznik, jest krzyżownica gorzka (Poly-gala amara L.j, różni się jednak niebieską barwą kwiatów.

Surowiec. Surowcem jest ziele tysiącznika — Hba Centaurii FP III. Są to ususzone pędy zebrane w okresie kwitnienia. Łodyga jest długości do 35 cm i grubości do 5 mm, barwy słomko-wożółtej. Liście jasnozielone, delikatne i kruche. Kwiaty powinny zachować naturalną różową barwę. Ziele ma smak bardzo gorzki, zapachu brak. Nie powinien mieć kwiatów przekwitłych i torebek nasiennych.

Surowiec zawiera trwałe gorycze: centaurynę i erytrocentaurynę, poza tym związki magnezowe, żywice i inne.

Wilgotność — najwyżej 10%. Zapotrzebowanie na ziele jest bardzo duże.

Zastosowanie. Tysiącznik stosuje się w lecznictwie jako lek trawienny oraz pobudzający wydzielanie soków żołądkowych i żółci.

Sprzęt. Ziele tysiącznika sprząta się po obeschnięciu rosy w okresie pełnego rozkwitu. W półkulturach przekwitające rośliny należy bezwzględnie pozostawić na samosiew. Ścinamy ziele do 5 cm nad ziemią; z pozostałych części odziomkowych 'wyrastają nowe pędy kwiatowe, które dają drugi sprzęt. Ścięte ziele oczyszczamy na miejscu z obcych domieszek i ładujemy do koszy lub łubianek układając starannie łodygi obok siebie, kwiaty —obok kwiatów. Nie używa się dużych worków, gdyż ziele łatwo się zaparza.

Ziele suszy się w suszarni naturalnej o dobrym przewiewie lub w ogrzewanej w temperaturze do 40°, rozkładając dostatecznie luźno warstwą nie 20 — Uprawa i zbiór ziół