481 2

12.4. ROZWIĄZANIA ELEKTROWNI WODNYCH

spiętrzającymi mogą być wystarczające do regulacji dobowej. Elektrownie te mogą pracować w tzw. systemie ruchu przewałowego i mogą być źródłem znacznej energii szczytowej. Pod pojęciem pracy przewaiowej rozumie się jednoczesne uruchamianie i zatrzymywanie na wszystkich stopniach turbin o tym samym przełyku.

Przepływy w elektrowniach przepływowych nie są wyrównywane, ulegają więc dużym wahaniom w czasie — odpowiednio do występujących opadów i innych zmiennych warunków klimatycznych. W celu lepszego wyzyskania cieku wyposaża się elektrownie wodne w zbiorniki wody, o ile pozwala na to ukształtowanie terenu. Są to tzw. elektrownie zbiornikowe. Zadaniem zbiorników jest gromadzenie wody w okresach małego obciążenia systemu elektroenergetycznego lub okresach niewspółmiernie dużych, w stosunku do przełyku zainstalowanych turbin, przepływów wody w stanach powodziowych, co umożliwia wykorzystanie jej w bardziej odpowiednim czasie. Oprócz tego zbiorniki mogą jednocześnie spełniać inne, nieenergetyczne zadania, jak zabezpieczenie przeciwpowodziowe, regulacja przepływu ze względu na żeglugę - tzw. zbiorniki wielozadaniowe. Zbiorniki mają (rys. 12.2a): wolną od wody warstwę retencyjną (przeciwpowodziową) 1, służącą do magazynowania fali powodziowej, warstwę energetyczną 2 i pod nią energetycznie nieużyteczną warstwę martwą 3. Warstwa retencyjna i energetyczna tworzą warstwę użyteczną energetycznie. Warstwa martwa służy do celów żeglugowych. Pojemność zbiorników może być różna; buduje się zbiorniki dobowe, tygodniowe, sezonowe, roczne i wieloletnie. Gromadzą one energię w postaci wody w celu wyrównania zapotrzebowań na energię elektryczną w okresach doby, tygodni itp. Elektrownie zbiornikowe pracują przeważnie szczytowo. Elektrownie wodne szczytowe ze zbiornikiem wyrównania dobowego mają dobowy cykl pracy, składający się z okresu pracy turbin oraz okresu postoju turbin.

W elektrowniach zbiornikowych z członami pompowymi zbiorniki górne są napełniane częściowo przez dopływy naturalne, a częściowo uzupełniane wodą tłoczoną przez pompy ze zbiorników dolnych w okresach małych obciążeń w systemie elektroenergetycznym.

W elektrowniach pompowych, zwanych również szczytowo-pompowymi, zbiorniki górne są napełniane przez pompy podające wodę z dolnych zbiorników.

W zależności od sposobu doprowadzania wody do turbiny rozróżnia się elektrownie przyzaporowe (rys. 12.2a) oraz derywacyjne, w których woda jest doprowadzona kanałami i rurociągami ciśnieniowymi (rys. 12.2b, c i d).

12.4. ROZWIĄZANIA ELEKTROWNI WODNYCH

12.4.1. Budowle hydrotechniczne, elementy elektrowni wodnych i urządzenia mechaniczne

Inwestycje wodno-energetyczne, których celem jest wykorzystanie zasobów naturalnych, są realizowane z reguły w ramach wielozadaniowych obiektów gospodarki

481