524 525 2

Kleszcz pastwiskowy — Ixodes ricinus, w Polsce pospolity w lasach oraz na pastwiskach z krzewami. Ma dwa szczyty liczebności: kwiecień —maj i sierpień —wrzesień. Larwy żerują na małych ptakach i ssakach, dojrzałe osobniki na kopytnych, psach, zającach i na człowieku. Przenosi choroby wirusowe, riketsjozowe i bakteryjne oraz pierwotniacze.

Obrzeżek gołębi — Argos reflexus występuje w zachodniej Palearktyce, w tym w Polsce. W gniazdach ptaków, u nas: w gniazdach gołębi, kawek oraz ptactwa domowego. Pobiera krew nocą. Nocą napada także ludzi. Wywołuje u ptaków anemię, jest także przenosicielem spirochet (wirusy kleszczowego zapalenia mózgu).

Pod rząd: Acariformes

Roztocze bardzo zróżnicowane pod względem trybu życia. Cechą charakterystyczną gatunków należących do podrzędu są bruzda sejugalna na idiosomie (ryc. 199C) i płaskie biodra odnóży, przyrośnięte całą powierzchnią do brzusznej części ciała. Oddychają całą powierzchnią ciała lub tchawkami. Stigmy. u form mających tchawld, zlokalizowane są przed drugą parą odnóży lokomo-cyjnych. Formy drobne.

Sekcja: Prostlgmata

Synonimy: Actinedida, lądzieniowate — Trombiditormes

Gatunki lądowe, słodkowodne, morskie, drapieżne, fitofagi, saprofagi, pasożyty bezkręgowców i kręgowców. Kosmopolityczne. Brak nadgębia. Tylko 3 pary odnóży lokomocyjnych, silnie wgłębione w ciało. Oddychanie tchawkami. Para stigm zlokalizowana blisko stożka gębowego.

Przędziorek Chmielowiec — Tetranychus urticae jest gatunkiem kosmopolitycznym. W Polsce żeruje m. in. na pokrzywie, chmielu, fasoli, ogórku, buraku, jabłoni; na spodnich stronach liści.

Szpeciel (synonim: podskómik) gruszowy — Eriophyes piri powoduje tworzenie się wyrośli w formie pęcherzyków na liściach gruszy i jarzębiny. Ma tylko dwie pary odnóży lokomocyjnych.

Wzdymacz gruszowy — Epitrimerus piri, zwija brzegi liści gruszy i wzdyma blaszki liści.

Fordzewiacz jabłoniowy — Aculus schlechtendali powoduje rdzewienie i opadanie liści jabłoni.

A car opis woodi pasożytuje w tchawkach pszczół.

Nużeniec ludzki — Demodex foliiculorum żyje w gruczołach łojowych skóry człowieka. Ma ciało robakowate z kikutowatymi odnóżami (ryc. 200A).

Swędzik jesienny — Neotrombicula autumnalis jako postać larwalna, o czer-wonopomarańczowej barwie, pasożytuje na ssakach (w tym, także na człowieku). Występuje m. in. w Polsce. Larwy pojawiają się latem i jesienią (ryc. 200B).

Ryc. 200. Roztocze. A — nużeniec ludzki — Dmodex follicurolm, B — swędzik jesienny — Aleotrombicula autumnalis pobierający krew, C — świerzbowiec drążący ludzki — Sarcoptes scabiei, samica, D — samica świerzbowca w kanale wygryzionym w skórze

Lądzień szkarłatny (synonim: łądzień czerwonatka) — Trombidium holeseri-ceum jako postać larwalna pasożytuje na różnych zwierzętach lądowych, postać dojrzała żyje wolno.

Wodopójka kulista — Hydrachna globosa żyje w wodach słodkich. Ciało kuliste, wiosłowate odnóża. Larwy są pasożytami owadów wodnych.

Sekcja: Astlgmata Synonimy: Acaridida, Sarcoptiformes

Podrząd bardzo liczny w gatunki, żyjące na lądzie i pasożyty. Wiele gatunków synantropijnych. Kosmopolityczne. Oddychają całą powierzchnią ciała, nie mają tchawek. Ciało stosunkowo miękkie. Chelicery silnie rozwinięte, widoczne od strony grzbietowej, pedipalpy delikatne, złożone 2-3 członów. Formy drobne, 0,2—2 mm długie.

Rozkruszek mączny — A car us siro jest szkodnikiem produktów spożywczych.

Roztoczek domowy — Glycyphagus domesticus jest szkodnikiem produktów spożywczych gruboziarnistych, ponadto występuje w meblach tapicerskich.

Świerzbowiec drążący ludzki — Sarcoptes scabiei var. hominis (ryc. 200C) odżywia się tkanką skórną człowieka. Drąży w skórze korytarze. Samice składają jaja w korytarzach (ryc. 200D). Rozwój całkowity trwa 10-14 dni. Występuje w miejscach nie owłosionych. Przenosi się poprzez bezpośrednie kontakty.

525