535

526 Rośliny ze stanowisk naturalnych

526 Rośliny ze stanowisk naturalnych

Jest to bylina lub krzewinka o licznych cierniach, o ścielących się, górą wzniesionych łodygach do 60 cm wysokich. Liście ma drobne, trójdzielne, z przylistkami. Kwiaty podobne do groszku, o żywej różowej barwie, z ciemniejszymi żyłkami; kwitnie od czerwca do września. Korzenie ma długie, prawie nierozgałęzione, głęboko sięgające, często skręcone lub lekko spłaszczone, na powierzchni głęboko pokryte bruzdami. Mają one brunatną korę, wewnątrz są białożółtawe z wyraźnymi ciemniejszymi promieniami. Cechy te są bardzo charakterystyczne i odróżniają wilżynę ciernistą od innych podobnych gatunków. Całe ziele, szczególnie korzenie, ma słaby swoisty niemiły zapach.

Wilżyna bezbronna (Ononis awensis L.) oraz wil-żyna rozłogowa (Ononis repens L.) są podobne do wilżyny ciernistej, lecz w odróżnieniu od niej są silnie owłosione i bez kolców.

Uprawa wilżyny jest łatwa; udaje się na każdej glebie, szczególnie dobrze na gliniastej. Rozmnaża się z nasion lub z sadzonek otrzymanych z pociętych rozłogów podziemnych. Zaleca się stosowanie pod-siewów wilżyny na stanowiskach naturalnych.

Surowiec. Surowcem jest korzeń wilżyny — Rx Ononidis FP III. Są to ususzone organa podziemne składające się z krótkiego przeważnie rozgałęzionego czarnobrunatnego kłącza oraz takiej samej lub szarobrunatnej barwy korzeni. Korzenie są długie, Rys. 159. Wilżyna der- poskręcane i pozginane, niekiedy spłaszczone, twarde, nista (Ononis spinosa) głęboko podłużnie bruzdowane lub popękane. Prze-Kwitnący szczyt pędu łom mają włóknisty, szarożółtawy, smak słodkawo-cierpkawy, drapiący; zapachu brak. Surowiec zawiera ciała czynne: olejek, saponiny, glukozydy — ononinę i onon, garbniki. Nie powinno być części nadziemnych i obcych zanieczyszczeń. Wilgotność — najwyżej 10°/o. Zapotrzebowanie dość duże.

Zastosowanie. Korzeń wilżyny jest stosowany w lecznictwie jako lek silnie moczopędny. Wchodzi w skład wielu mieszanek ziołowych.

Zbiór korzeni przeprowadza się jesienią lub wczesną wiosną. Jest on trudny ze względu na głębokość zakorzenienia się roślin i ze względu na występowanie ich na twardych i suchych stanowiskach. Dokonuje się go zazwyczaj po deszczu, gdy ziemia rozmięknie. Po wykopaniu korzenie oczyszcza się z ziemi, odcina łodygi i szybko myje się w bieżącej wodzie; po obeschnięciu przenosi się do suszenia. Aby szybciej ususzyć niekiedy grubsze korzenie przecina się wzdłuż na kilka części. Suszy się w suszarni