551 2

A gdyby lak zastosować promieniowanie nie o dwa razy krótszej fali. a na przykład tysiąc razy. Dałoby lo n»c dwa razy większy zdolność rozdzielczy, a tysiąc razy. czyli powiększenie użyteczne mogłoby wzrosnąć do około miliona razy. Fala elektromagnetyczna o takiej długo<ci to promieniowanie rentgenowskie. Czyniono próby w tym zakresie, wykorzystując zjawisko całkowitego odbicia promieni X. jednak możliwości technologiczne pozwalają na zwiększenie zdolności rozdzielczej nie więcej mZ 10 razy w stosunku do mikroskopu świetlnego Zatem nie tędy droga do realizacji tego. wydawałoby się. fantastycznego zamiaru.

Drogę tę utorowała praca de Broglie‘a i bazując na niej zbudowano mikroskop elektronowy Więc me światło, lecz elektrony, a gdzie w takim razie długość fali? Właśnie na to odpowiedział de Broglie.

Według niego kaZdą cząstkę materialną znajdującą się w ruchu moZna rozpatrywać jako falę o długości:

X= —    (16.21)

mv

Tak więc mamy fale rokujące uzyskanie wielkich zdolności rozdzielczych, ponieważ na przykład dla elektronów przyspieszonych w polu elektrycznym wywołanym napięciem 15 000 woltów długość A fali dc Broglic'a wynosi 0.01 nm. Pozostało tylko poszukiwanie sposobu ich ogniskowania i można budować mikroskop. Stwierdzono. Ze wiązka pędzących elektronów zachowuje się w polu (o symetrii obrotowej) elektrycznym lub magnetycznym podobnie jak wiązka światła w soczewce (ryc. 16.28). To stało się początkiem nowej dyscypliny nauki - optyki elektronowej. której praktycznym osiągnięciem jest mikroskop elektronowy. Współcześnie budowane mikroskopy elektrooowe osiągają powiększenie rzędu miliona razy i zdolność rozdzielczą około tysiąc razy większą niż w mikroskopie świetlnym.

mianowicie d_mŁ -52- 10*— . _ęVtl, a 2 • I0¹²— .

^    m    m

R%c. I6.2K. Bieg wiązki elektronów wr symetrycznej soczewce elektrostatycznej.

551