580

dzy komórkowe umożliwiają przenoszenie różnych substancji do komórek i z ko-morek, stanowią pomost między krwią w naczyniach włosowatych i komórkami. Pomost ten łączy także układ krążenia z układem limfatycznym. Proces transportu przez ściany naczyń włosowatych odbywa się na zasadzie filtracji i ul trafił t racji (patrz rozdział 7.10.2). bodźcem jest różnica ciśnień między krwią a płynem tkankowym. Różnica ciśnień wymuszająca przepływ jest wypadkową różnicy ciśnień statycznych oraz różnicy ciśnień osmotycznych krwi i płynu tkankowego (iyc. 18.8).

Ciśnienie statyczne w końcowych letniczkach na wejściu do naczyń włosowatych wynosi około 50 nun Hg. Ciśnienie to stopniowo zmniejsza się wzdłuż długości naczyń włosowatych (ze względu na ich duży opór naczyniowy ) do około 15 mm Hg przy ich ujściu do żyłek. Ciśnienie statyczne płynu śródikankowego wynosi około 6 nun Hg. Zatem różnica ciśnień statycznych krwi i płynu tkankowego wynosi około 24 mm Hg od strony tętnic/ek. zmniejsza się do 9 mm Hg od strony żyłek. Ściany naczyń włosowatych przepuszczają składniki krw i z wyjątkiem składników morfotyc/nych. plazmy i białek. Nadwyżka ciśnienia statycznego w naczyniu tłoczy płyny (tylko te dla których ściana jest przepuszczalna) przez ściany naczyń włosowatych do otaczającej przestrzeni śródtkankowej. Płyn ten wzbogacony jest w tlen. który odłączył się od hemoglobiny z powodu wzrostu ciśnienia cząstkowego dwutlenku węgla w kapilarzc.

Obecność białek we krwi, dla których ściany włośniczek są nieprzepuszczalne, jest źródłem ciśnienia osmotycznego. które przy fizjołogicznych stężeniach białek we krwi wynosi około 25 mm Hg (dla 7% stężenia białek w osoczu). Mniejsze stężenie nieprzepuszczalnych białek występuje w płynie śródtkankowym - dlatego ciśnienie osmotyczne w płynie tkankowym jest mniejsze niż wc krwi i wynosi około 10 mm Hg (dla 2.8% stężenia białek w płynie tkankowym). Różnica ciśnień osmo-tycznych prowadzi do rozciągnięcia włośnic/ek. czemu towarzyszy wtłaczanie płynu tkankowego do krwiobiegu.

Całkowity przepływ przez ściany naczynia odbywa się pod wypadkowym ciśnieniem filtracyjnym. W początkowym, od strony tętnkzek końcowych, odcinku naczynia włosowatego przeważa ciśnienie krw i. w końcowym, od strony żyłek, ciśnienie osmotyczne. Płyn wydzielany jest w początkowych odcinkach naczyń włosowatych do przestrzeni międzykomórkowej, a w dalszych absorbowany do krwi. Od strony tętniczek końcowych woda. a wraz z ma składniki osocza (poza białkami) łącznie z tlenem są tłoczone do płynu tkankowego, a od strony żyłek transport płynu tkankowego wraz z zawartym w nim dwutlenkiem węgla i produktami przemiany materii zachodzi w kierunku przeciwnym - do układu żylnego. Wzrost ciśnienia w naczyniach włosowatych lub zmniejszenie w nich ciśnienia osmotycznego prowadzi do obrzęków, czyli nadmiernego nagromadzenia się płynów tkankowych. Może być on skutkiem wzrostu przepuszczalności ścian naczyń włosowatych lub zmiany stężenia białek, zwłaszcza wc krwi. np. zmniejszenie stężenia białek przy niedożywieniu prowadzj do opuchlizny głodowej. Podobna sytuacja występuje w niewydolności nerek.

580