593

18.5.5.    Dynamika kr\%i

Rozważmy nKh masowego elementu krwi <d/*> przemieszczający się wzdłuż odcinka (dr) naczynia krwionośnego Ruch tego elementu odbywa się pod wpływem ciśnienia napędowego (dpi będącego różnicą ciśnień między prawą i lewą granicą tego odcinka. Siła ta jest równa Sdp, gdzie S - pole poprzecznego przekroju naczynia.

Zakładając. że nich odbywa się wyłącznie w kierunku wzdłuż naczynia, siła pochodząca od ciśnienia napędowego nadaje z jednej strony masie krwi (d/n) przyśpieszenie. z drugiej zaś pokonuje siły związane z lepkością krw i wynikającą z prawa PoiseuiIlc'a (ewentualnie inne opory pomijamy). Stosując II zasadę dynamiki Newtona, otrzymujemy:

-Sdp = dm^r+dF    (18.20)

dr

ftl/«*: dr Ml - średnie prry»pte*/c«*c rtcmmiu imkw^o kiwi. dF - ula oporów

W najprostszym wypadku jest to siła związana z lepkością krwi rj. którą można

wyrazić: dFm    gdzie Q - objętościowy strumień krwi przepływający

przez odcinek dr. Zakładając, że dm ■ /xSdr. gdzk p - gęstość krwi - po wstaw ie-niu do równania 18.20 i po obustronnym podzieleniu tego równania przez 5 • dr otrzymujemy:

-t^a(>ói + *-f^Q    (,82,)

Wyrażenie d/v'dr nazywa się gradieniem ciśnienia napfdoweRo. Jest on jedną z bardzo ważnych wielkości i stanowi bodziec dla przepływu krwi w danym miejscu naczynia krwionośnego. Gradient ciśnienia napędowego jest zatem jedną z podstawowych charaktery styk biomechanicznych układu krążenia, często - oprócz innych wielkości, takich jak ciśnienie krwi. szybkość zmian ciśnienia, przebieg ciśnienia w czasie - mierzoną w pracowniach hemodynamicznych w celu oceny %tanu krążenia. Na wzorze 18.21 jest oparła jedna z prostych metod badania stanu ukrwienia kończyn dolnych, w której mierzy się tzw. wskaźnik kostkowo-ramicnio-wy. będący miarą stosunku ciśnienia krwi mierzonego na tętnicy ramieniowej do ciśnienia krwi mierzonego na tętnicy stopy w okolicy kostki Jeżeli przepływ jest prawidłowy. wskaźnik ten jest równy lub większy od jeden, natomiast gdy przepływ jest ograniczony, wskaźnik ten jest mniejszy od jedności.

15.5.6.    I ni pętla ik-ja tętnicza. Fala tętna

Rytmiczne skurcze serca wprowadzają do układu tętniczego zarówno dużego, jak i płucnego w odstępach około 0.8 s takie same objętości krwi, około 70 cm* (pojemność wyrzutowa serca w spoczynku). Dzięki dużemu oporowi obwodowemu

593