604 605 2

śr 1'i'MtaHW. /ostała zawleczona do Europy * Ameryki Północnej. Żeruje na Itsct.ich ziemniaka Zimują postacie dojrzale w glebie.

Rodniu strąkowcowatc — BrmkiJur. Larwy i poczwar ki rozwijają się * nasionach roślin motylkowych Strąków i cc grochowy — Bruchus pito rum —rłatw groch.

Rodzina ryjkowcowi te — CurcuHonidae. Postacie dojrzałe mają wyciąg* tufią eagać przedmą głowy w ryjek, na końcu którego znajdują się narządy Rołfanoieme Dużo groźnych szkodników. Niektóre synantropijne. Wołek zbożowy — Sitoftuhu granaJirus występuje w magazynach zbóż. Larwy zeru u w ziarnach. Sarłmiak jodłowy — Hylobius abietis jest szkodnikiem sosny i świerka.

Rodzina tutkarzowale — Attrlabiiiar Larwy żyją w zwiniętych w tutki łonach drzew i krzewów, m. tn. owocowych oraz w owocach i pędach. Tutkarz brzozowiec — Deporaus beiuhu- zwija liście brzozy.

Rodzina komikowatc — Scotyliduc. Larwy żyją w chodnikach pod korą scsętych drzew, rzadziej w drewnie czy korze. Przy masowych pojawach atakują In kar rosnące drzewa.

Rodzina: kałużnicowaie — Hydrophilidae. W większości wodne, część żyje w sesółte i w nawozie Postacie dojrzałe roślinożerne, larwy drapieżne. Kałuż* men wielka — Hydraphilus carabouks występuje w wodach słodkich.

Rząd: wachlarzoskrzydłe — Strepsiptera

Pasożyty prostoakrzydłych. pluskwiaków i błonkówek. Wyraźny dymorfizm płciowy. Ok 170 gatunków (w Polsce ok. 70). Samce o skrzydłach przednich wykształconych w prmmanki, tylnych dużych błoniastych (ryc. 226F). Nic potnerają pokarmu, żyją w gniazdach pszczół i os (ok. 3 dni). Samice bez skrzydeł, pasożytują. Odwłok znajduję się w ciele gospodarza, głowa i tułów na zewnątrz. Samce zapładmzją samice przez nakłucie ściany ciała samic. Samice ryworodne Larwy pasożytują w ciele gospodarza. Gospodarza opuszczają tylko samce

Sty/ops mrłntme jest pasożytem pszczół.

N a d r i ą d: Hymenopteroidea

Nadrząd obejmuje owady skrzydlate mające skrzydła błoniaste i przezroczyste, w liczbie 2 par. Przednia większa (ryc. 226H). tylna para jest mocno połączona z parą przednią, sczeptana w czasie lotu. Haczyki przednich brzegów skrzydeł II pary zaczepiane są o rymenkowalr zagięcie tylnych brzegów I pary.

U gatunków cechujących się mimik rą. upodobnionych do muchówek, tylko para skrzydeł U społecznych część osobników w populacji pozbawiona sir/ydeł Narządy gębowe gryzące (rzadko), gryząco-liżącc lub liżące Pierwszy segment odwłoka połączony z tułowiem.

Nadrząd obejmuje tylko jeden rząd.

Rząd: błonkoskrzydłe — Hymenoptera

/

Synonim:

błonk6wkl

Blonkówki są kosmopolityczne. Lądowe i pasożyty. Ok. 100000 gatunków (w Polsce ok. 6000). Odżywiają się bardzo różnorodnym pokarmem. Mają duże znaczenie w biocenozach, jak i gospodarcze. Zapylają kwiaty roślin, w tym wiele uprawnych. Gatunki drapieżne i pasożytnicze są ważnym czynnikiem regulującym liczebność owadów roślinożernych. Liczne roślinożerne blonkówki są szkodnikami.

Samice wielu gatunków mają pokładełko albo żądło. Larwy żyjące wolno mają odnóża, a pasożytujące w tkankach roślin lub zwierząt nie mają odnóży. Poczwarki wolne, często w kokonach.

Podrząd: rośliniarki — Symphyta

Obejmuje błonkówki, u których tułów i odwłok łączą się ze sobą bez przewężeniu. Odwłok jest szeroko osadzony na tułowiu. Larwy są roślinożerne, gąsieni-cowate, a żerujące wewnątrz tkanek roślin czerwiowate.

Borecznik sosnowy — Diprion pi ni jest szkodnikiem sosny. Larwy żywią się igłami.

Ździeblarz pszeniczny — Cephus pygmaeus jest szkodnikiem pszenicy i żyta. Larwy żerują w źdźbłach.

Podrząd: trzonkówki — Apocrita

Synonim: stylikoodwlokowe

Blonkówki, u których odwłok łączy się z tułowiem przewężeniem (stylikiem).

Nadrodzlna: owadziarki — Entomophaga Synonim: Terebranles

Pasożyty owadów i pajęczaków. Częste nadpasożytnictwo (pasożytowanie w ciele innego gatunku pasożytniczego), poliembrionia, heterogonia i hiper-metamorfoza. Dojrzale odżywiają się nektarem roślin lub hemolimfą owadów. Niektóre nie pobierają pokarmu. Larwy pasożytują w tkankach żywicieli.

Rodzina: gąsienicznikowate — Ichneumonidae. Larwy pasożytują w jajach, larwach, poczwarkaeh owadów oraz pająkach. Pintpla inąnisitor pasożytuje w poczwarkaeh bielinka kapustnika.

Rodzina: bleskotki — Chakididac. Pasożyty owadów, niektóre żerują na roślinach. Eyrytoma amygdali produkuje larwy, które rozwijają się w nasionach brzoskwini, śliwy, wiśni, migdałowca.

Nadrodzlna: żądłówki — Aculeata

Pokładełko przekształcone w żądło. Obejmuje wiele rodzin. Zostaną omówione ważniejsze.

605