sr4

odparowuje się do zagęszczenia. Ufarbujcłe tym barwikiem papier lub kawałek tkaniny. Aby kolor bardziej się utrwalił, a tkanina nie spełzła przy praniu, gotuje się ją uprzednio w roztworze ałunu lub siarczanu żelaza. Wysuszoną tkaninę trzeba zagotować w farbie.

Barwiki koloru khaki dają jagody i kora jałowca. Barwik zielony możemy otrzymać z liści brzozowych w taki sam sposób jak z przywrotnika. Liście zebrane w początkach lata dają barwy jaskrawsze.

Korzenie znanego nam szczawiu omszonego dają barwik żółty. Zaprawienie siarczanem żelaza zmienia barwik szczawiu na kolor czarny. Wewnętrzna część kory jabłoni (łyko) daje także barwik żółty i czarny.

W sąsiedztwie z babką i przywrotnikiem rośnie mała roślinka. Łodyżka długości 15 cm płoży się po ziemi. Jest to roślina z rodziny rdestowatych, tak jak gryka, szczaw, rdest czarny. Nazywa się rdest ptasi — Polygonum aviculare, to jest „wielo-wstęgowy ptasi“. Korzenie ptasiego rdestu dają barwik błękitny.

Przed, laty otrzymywano błękit z bławatków, ale sposób otrzymywania go trzymano w tajemnicy i dziś recepty tej nie znamy.

Na ugorach często spotykamy ciemnoszafirową ostróźkę. Naukowa jej nazwa Delphinium pochodzi od kształtu kwiatka, przypominającego delfina, nazwa zaś popularna od tego, że kwiatek ma jakby ostrogi Ostróżka należy do jaskrowatych. Kwiaty jej dają barwik błękitny, którym dawniej farbowano sukna samodziałowe.

. Barwę fioletu możemy otrzymać z wysuszonych jagód jeżyny — Kubuś caesius, co znaczy „czerwony błękitnawy". Barwik z jeżyn otrzymujemy podobnie jak z przywrotnika.

Jeżyny są pokrewne poziomce i należą do różo-watych. Jagody są kwaskowate, czarne z niebieskawym nalotem, usadowione po kilka na jednym osadniku.

Miczurin z dzikich jeżyn wyhodował ogrodowe o wielkich owocach. Drogą selekcji Siewek jeżyn otrzymał znany gatunek malin o bardzo dużych jagodach.

Czerwony barwik otrzymać można z kwiatów dziurawca.

Jego nazwa Hypericum perforatum powstała z wyrazów greckich: „hypo" — spośród, „erka" — wrzos, oraz z łacińskiego „perforatum" — nakłuty.

Kwiaty dziurawca mają pięć żółtych płatków. Liczne pręciki są zrośnięte w trzy pęczki. Liście naprzeciwległe są umieszczone na podwójnogrania-stej łodydze wysokości 30—60 cm. Kwitnie w czerwcu — lipcu.

Dziurawiec w dawnych czasach uważany był za ziele czarodziejskie z powodu krwawego soku znajdującego się w kwiatach. Jest on trujący dla zwierząt, ale stosuje się go zewnętrznie do gojenia ran.

Gorący wywar kwiatów z lekka zakwaszony octem lub innym kwasem farbuje tkaniny na czerwono.

Czerwony barwik zawierają także korzenie przytulii, o której mówiliśmy opisując historię krzewu kawowego.

Barwik wiśniowy daje plecha pomarańczowego porostu ściennego; należy' go zbierać z nasłone-

249