KI4

żebyś mówił do niego James; zaczekaj jednak, aż sam zacznie się do ciebie zwracać po imieniu. Ponieważ większość zamężnych Chinek nie przybiera nazwiska męża, należy je tytułować Madame plus nazwisko panieńskie, a nie Mrs. plus nazwisko męża.

•    Nazwisko Indusa zależy od wyznawanej przez niego religii i od regionu Indii, z którego przybyli do Malezji jego przodkowie. Nazwiska Indusów wyznających islam są podobne do malajskich; pochodzącego z południowych Indii Hindusa, który nazywa się S. Nagarajan, należy tytułować Mr. Nagarajan, gdyż „S” to pierwsza litera imienia jego ojca; wywodzący się z północy Hindus Yijay Kumar to Mr. Kumar, natomiast jego sąsiad Suresh Singh będący sikhem to Mr. Suresh, jako że nazwisko Singh noszą wszyscy sikhowie płci męskiej.

•    Do ludzi z Zachodu często mówi się tu po imieniu, poprzedzając je tytułem lub słowami „pan”, „pani” lub „panna”. Tak więc twój malezyjski znajomy może się do ciebie zwrócić per. Mr. William, Mrs. Mary lub Dr. Robert.

Tytuły honorowe. Ważne są też tytuły grzecznościowo-honorowe w tym raczej ceremonialnym i hierarchicznym społeczeństwie. Najpowszechniej używane są trzy: Tun, Datuk (lub Dato) oraz Tan Sri. Na przykład kogoś, kto nazywa się Dato Abdul Hisham, tytułuj Dato, ale zawsze trzeba się dowiedzieć, jakiego tytułu użyć. Należy też pamiętać, że król i arystokracja są traktowani w Malezji z wielkim szacunkiem.

Prezenty. Normalnie prezenty daje się tylko przyjaciołom. Jeśli Ty lub twoja firma nawiązaliście już bliskie stosunki z partnerami malezyjskimi, to możecie skorzystać z następujących sugestii:

•    Prezentu nie rozpakowuje się w obecności dającego.

•    Artykuły konsumpcyjne to odpowiedni prezent, należy się jednak wystrzegać dawania alkoholu muzułmanom oraz produktów z wieprzowiny zarówno muzułmanom, jak i hinduistom. W przypadku zaproszenia na kolację lub party najlepiej przynieść owoce, słodycze lub ciastka.

•    Unikaj dawania noży, przyrządów do otwierania listów i zegarów Chińczykom, bo ostre przedmioty mogą im sugerować przecięcie dobrych stosunków, a chińskie słowo oznaczające chronometr brzmi podobnie do słowa oznaczającego śmierć.

Zachowania podczas negocjacji

Ustępstwa. Wielu Malezyjczyków lubi się targować. Pamiętaj o zawarciu w wyjściowej cenie czy stawce pewnej rezerwy na ustępstwa, gdyż inaczej możesz popaść w nie przewidziane koszty. Sprytni negocjatorzy zachowują parę „sztonów przetargowych” na najważniejszą, końcową rozgrywkę.

Prawnicy, kontrakty i spory. Malezyjczycy preferują rozstrzyganie sporów na spotkaniach twarzą w twarz, a nie za pośrednictwem faksu czy poczty elektronicznej, wolą bowiem w takich sytuacjach polegać na wzajemnych relacjach osobistych, a nie na klauzulach zawartych w kontrakcie. We wczesnej fazie negocjacji lepiej jest, żeby prawnicy pozostawali gdzieś na uboczu, a nie zasiadali przy stole przetargowym. Obecność prawników może bowiem oznaczać dla Malezyjczyków brak zaufania.