648

Działanie chemiczne:

-    /chodzi reakcja utleniania - powstaje nadtlenek wodoni (woda utleniona).

-    /mianie ulega stężenie jonów wodorowych.

-    powoduje jonizację ośrodka

W medycynie wykorzystuje się ultradźwięki z zakresu 0.8-30 MHz.

Leczenie za pomocą fal ultradźwiękowych wzbogaca postępowanie lekarskie i rozszerza zakres metod fizycznych stosowanych w medycynie.

Ostatnie doniesienia wskazują jednak na konieczność hardziej ostrożnego podejścia do ekspozycji ultradźwiękowych. Zaleca się zatem, aby osoby obsługujące urządzenia ultradźw iękowc. zwłaszcza wysokiej mocy. bezwzględnie unikały kontaktu przez ciecz lub ciało stale z przetwornikami.

Należy zauważyć, że w zakresie częstotliwości ultradźwięków 16-31.5 kHz dopuszczalny w Polsce poziom ciśnienia akustycznego jest znacznie mniejszy, niż wartość u/nana przez Międzynarodową Organizację Pracy' i Światową Organizację Zdrowia, zaś dla częstotliwości powyżej 31J kHz - wartości tego poziomu pokry wają się.

Na podstawie danych przedstawionych w literaturze można stwierdzić, żc:

1.    Ultradźwięki niskie) mocy o natężeniu rzędu 10¹ W/m² w zasadzie należy u/nać za nieszkodliwe, jeżeli czas oddziaływania jest krótki (rzędu kilku minut). Należy jednak ograniczać bezpośredni kontakt do niezbędnego minimum, zwłaszcza przy urządzeniach emitujących impulsy ultradźwiękowe o chwilowy m natężeniu dochodzącym do 10^—10^? W/m². dla których uśrednione w czasie natężenia są rzędu 1<)'-I0* W/m². Długotrwale działanie tego rodzaju ultradźwięków może okazać się szkodliwe.

2.    W przypadku wysokiej mocy. przy częstotliwościach 20-60 kHz rozchodzących się w powietrzu fal zostały określone normy dopuszczalnego nadźwiękowtania. Należy się jednak liczyć ze szkodliwym oddziaływaniem fal o częstotliwościach suhharmonicznych towarzyszących częstotliwości podstawowej spełniającej wymogi normy. Przypuszcza się również, żc w bardzo małych odległościach od urządzeń przemysłowych wysokiej mocy również w powietrzu mogą występować znaczne natężenia. Wyjaśniałoby to skutki obserwowane u personelu obsługującego te urządzenia unikającego kontaktu przez ciecz lub ciało stałe.

3.    Wpływ ultradźwięków o wysokiej mocy i częstotliwości 20-60 kHz przy sprzężeniu pozwalającym na znaczne przenoszenie energii (ciecz, ciało stałe) nie został jednak dotychczas przebadany. Ekstrapolacja wyników badań z ultradźw ię-kami wysokiej mocy i częstotliwości rzędu MHz na częstotliwości dużo niższe, może prowadzić do błędnych wniosków. Inna jest bowiem głębokość penetracji tkanek, co wynika z zależności współczynnika pochłaniania od częstotliwości.

4.    Pomimo ogromnej ilości danych na temat szkodliwości oddziaływania ultradźwięków na obiekty biologiczne, nie jest motliwe określenie wzajemnej relacji dawka-reakcja organizmu. Ekstrapolacja na organizm człowieka wyników otrzymanych w bodaniach przeprowadzonych na zwierzętach nastręcza wicie trudności ze względu między innymi na inne wymiary narządów czy obecność sierści. Nale-

648