3tom159

4. STACJE ELEKTROENERGETYCZNE 320

gdzie: i„_?r — prąd ograniczony bezpiecznika; k_b — współczynnik uwzględniający odchylenia od wartości prądu ograniczonego (w przypadku braku danych można przyjmować k_b = 1.5).

Przy doborze wyposażenia rozlącznika należy określić rodzaj wyzwalaczy współpracujących z rozłącznikiem (np. przeciążeniowych lub innych), a dla rozłączników bezpiecznikowych — również prąd znamionowy wkładek topikowych bezpieczników oraz warunki koordynacji działania bezpieczników i zabezpieczeń przeciążeniowych.

Dobór odłączników. Zadaniem odłącznika jest stworzenie widocznej i bezpiecznej przerwy izolacyjnej między dwiema częściami obwodu elektrycznego. Wszelkie operacje zamykania i otwierania odłącznika mogą być wykonywane tylko w stanie bezprądowym. Wyjątki od tej zasady stanowią:

—    przenoszenie obciążenia z jednego systemu szyn na drugi przy nieprzerwanej pracy pola z odłącznikiem;

—    załączanie i wyłączanie krótkich odcinków nieobciążonych linii napowietrznych lub kablowych (tabl. 4.21);

Tablica 4.21. Największe dopuszczalne moce transformatorów oraz parametry linii załączanych odłącznikami trójbiegunowymi, w zależności od napięcia znamionowego (wg katalogów odłączników)

Napięcie znamionowe kV	Największa moc transformatora załączanego i wyłączanego odłącznikiem. kV A		Parametry linii załączanych i wyłączanych odłącznikiem w stanie jałowym
	w stanie jałowym	pod obciążeniem
6	200	25	linie kablowe
10	315	25	t y 10 kV
15	400	30	/ < 5 km
20	500	30
30	1000	50	linie napowietrzne
110	25000“	—	Uf, ś 40 kV
110	40000^2’	—	/ ^ 10 km

i>. 2) Wartości ustalone na podstawie badań w Instytucie Energetyki.

¹¹ Odstęp między osiami biegunów odłącznika nie mniejszy niż 1900 mm. ²¹ Odstęp między osiami biegunów odłącznika nie mniejszy niż 2100 mm.

—    załączanie i wyłączanie przekładników napięciowych;

—    załączanie i wyłączanie obwodów uziemienia punktów neutralnych transformatorów, jeżeli prąd doziemny nie przekracza wartości 5 A;

—    załączanie i wyłączanie prądu biegu jałowego, a także prądu obciążenia transformatorów o niewielkich mocach (tabl. 4.21).

W odłącznikach stosowane są napędy: ręczne (drążkowe lub dźwigniowe) albo maszynowe (zwykle pneumatyczne lub silnikowe).

Podgrupę odłączników stanowią tzw. odłączniki szybkie, które są wyposażone w szybki napęd sprężynowy. Stosuje się je w niektórych stacjach o uproszczonym układzie połączeń. Ich zadaniem jest m.in. otwarcie styków w czasie przerwy bezprądowej cyklu SPZ wyłącznika i odłączenie w tym czasie określonego pola w rozdzielnicy.

Odłączniki mogą być wyposażone dodatkowo w noże uziemiające umieszczone od góry lub od dołu albo po obu stronach, przeznaczone do uziemiania obwodu po otwarciu odłącznika.

Parametry oraz kryteria doboru odłączników podano w tabl. 4.20.

Dobór zwierników. Zadaniem zwiernika jest spowodowanie, na określony sygnał, zwarcia jednofazowego z ziemią w miejscu jego zainstalowania. Najczęściej są one stosowane na końcu linii zasilającej np. transformator w układzie bloku L-T. W wyniku powstałego zwarcia następuje otwarcie wyłącznika zainstalowanego na początku linii, a następnie — w pierwszej przerwie bezprądowej cyklu SPZ — otwarcie odłącznika zainstalowanego przed zwiemikiem (rys. 4.5b).

Parametry oraz kryteria doboru zwierników podano w tabl. 4.20.

Ze względu na wymaganą dużą szybkość działania, zwierniki zwykle wyposaża się w napędy zasobnikowe sprężynowe.

Dobór uziemników i uziemiaczy przenośnych. Bezpieczeństwo wykonywania prac konserwacyjno-remontowych w rozdzielni wymaga, aby wyłączona część rozdzielnicy była uziemiona po obu stronach miejsca pracy. W tym celu stosowane są odłączniki z nabudowanymi nożami uziemiającymi, uziemniki stałe (samodzielne aparaty) lub uziemiacze przenośne.

Odłączniki z nożami uziemiającymi są często stosowane na odejściu linii, a w rozdzielniach o napięciu 110 kV i wyższym również jako odłączniki szynowe. Jeśli nie ma możliwości użycia noży uziemiających na odłączniku, mogą być zastosowane uziemniki jako samodzielne aparaty. Najczęściej uziemniki instaluje się po jednym dla każdej sekcji szyn zbiorczych rozdzielnic WN i NN.

Parametry oraz kryteria doboru uziemników podano w tabl. 4.20.

Najprostsze i najtańsze są uziemiacze przenośne. Nie są one zaliczane do aparatów łączeniowych, lecz do sprzętu ochronnego. Wykonywane są z linek miedzianych

0    przekroju do 120 mm² i obciążalności prądem zwarciowym do 30 kA. Dobór uziemiaczy przenośnych polega na określeniu minimalnego przekroju linek Cu, w zależności od mocy zwarciowej (prądu zwarciowego) występującej w danej rozdzielni. W przypadku dużych prądów zwarciowych niekiedy konieczne jest stosowanie równoległe dwóch uziemiaczy.

Uziemiacze przenośne są stosowane w rozdzielniach wszystkich napięć, przy czym w rozdzielniach 400 kV ze względu na duże moce zwarciowe oraz znaczne wysokości zawieszenia przewodów roboczych (długie i ciężkie uziemiacze) stosuje się je w bardzo małym zakresie.

Dobór bezpieczników wysokiego napięcia. Bezpieczniki wysokiego napięcia (C/,_v > > 1 kV) są przeznaczone wyłącznie do zabezpieczania od zwarć. Są one produkowane

1    stosowane na napięcia do 30 kV. Rozróżnia się bezpieczniki stacyjne (wielkiej mocy) oraz bezpieczniki przekladnikowe.

Dobór bezpiecznika polega na ustaleniu następujących jego cech i parametrów:

—    typu, napięcia znamionowego U_N wkładki topikowej i podstawy (U_N = U_Ns);

—    prądu znamionowego I_Nb wkładki oraz podstawy (I_Nh> /_obi);

—    znamionowego prądu wyłączalnego wkładki I_Nws (I_Nm > J* oraz cos<p_obwo<ta > 3= cosęjprot) lub mocy wyłączalnej S„ (S_ws 3s _N/3 l'iU_N);

—    charakterystyki działania (czasowo-prądowej);

—    charakterystyki prądów ograniczonych;

—    charakterystycznych wielkości przepięć łączeniowych.

Przy zabezpieczaniu transformatorów (po stronie górnego napięcia) prąd znamionowy wkładki bezpiecznikowej, w zależności od napięcia znamionowego i mocy transformatora, podano w tabl. 4.22.

Przy zabezpieczaniu silników SN prąd znamionowy wkładki bezpiecznikowej powinien być tak dobrany, aby prąd rozruchowy silnika nie powodował jej zadziałania. Szczegółowe zasady określa norma PN-86/E-06114 [4.23].

Przy zabezpieczaniu kondensatorów energetycznych SN prąd znamionowy wkładki bezpiecznikowej I_Nb powinien spełniać warunek

hs 3= M.v    (4.27) 21 Poradnik inżyniera elektryka tom 3