72 2

72

9.4. Funkcja regulacyjna

Skutkiem opieki związanym ściśle z zaspokajaniem potrzeb jest ich regulowanie i rozbudzanie. Sprawowanie opieki powoduje bowiem — poprzez określony model zaspokajania potrzeb podopiecznego — ich inherentne wobec tego modelu przyporządkowywanie się i kształtowanie. Inaczej mówiąc, model ten zostaje w pewnej mierze przyswojony przez podopiecznego jako własny. Niedocenianie i niewykorzystywanie w sensie konstruktywnym tego mechanizmu w procesie opieki prowadzi między innymi do powstawania u podopiecznych sprzecznego i niezgodnego z ich interesem życiowym układu potrzeb i tendencji w ich zaspokajaniu. Dlatego też w procesie opieki opiekun staje wobec konieczności podejmowania takich długofalowych działań, wykazywania takich tendencji, które prowadziłyby do możliwie najkorzystniejszych następstw w tym zakresie. W przeciwnym razie będą one różne (jakieś), a więc dodatnie i ujemne, pożądane i niepożądane, tak ze względu na dobro jednostki, jak i interes społeczny. Jakie zatem tendencje i działania, prowadzące do ukształtowania się pożądanego modelu potrzeb podopiecznych, powinny zawierać się w procesie opieki?

Bliższa analiza tego procesu pozwala na wyłonienie następujących regulacyjno--stymulacyjnych celów i zadań.

1.    Hamowanie i ograniczanie tendencji ekstremalnych w zaspokajaniu potrzeb, to jest tendencji do maksymalizacji i minimalizacji w tym zakresie. Tego rodzaju działania są niezbędne zawsze, gdy podopieczny nie potrafi zachować koniecznego umiaru i wykazuje w odniesieniu do jakiejś jednej lub kilku potrzeb stałą dążność do nadmiernego albo niedostatecznego ich zaspokajania. W rezultacie tych działań można oczekiwać zaniku tego rodzaju tendencji i kształtowania się postaw racjonalności i umiarkowania w tym zakresie.

2.    Rozwijanie i utrwalanie tendencji optymalizacyjnych w zaspokajaniu potrzeb. Jest to złożone i długotrwałe oddziaływanie regulacyjne, będące dalszym pozytywnym etapem działań poprzednich lub niezależnie od nich. Polega ono na wdrażaniu podopiecznego do przyswajania takiego modelu w tym zakresie, w którym wszystkie jego aktualne i przyszłe potrzeby byłyby w miarę możliwości dostatecznie zaspokajane i zapewniły mu pomyślność życiową, w zgodności z potrzebami innych ludzi i wymaganiami społecznymi.

3.    Hamowanie i ograniczanie potrzeb „nienasyconych”. W tym przypadku opiekun ma do czynienia z taką grupą potrzeb, które generują autonomiczne tendencje do ciągłego podwyższania standardu i pułapu ich zaspokajania, a określony stan zaspokajania podlega konfrontacji społecznej, będącej źródłem uzyskiwania uznania i prestiżu, co wywołuje i pogłębia te tendencje. W ten sposób podopieczny staje się niejako niewolnikiem tych potrzeb, ze wszystkimi ujemnymi skutkami dla zaspokojenia pozostałych. Stąd też ciągłe deprecjonowanie