73 2

16%, w Słowacji z 9% do 14%, na Litwie z 11% do 17%. W przypadku dziewcząt na Ukrainie analogiczny odsetek zwiększył się z 1% do 10%, w Chorwacji 1% do 5%, w Estonii z 3% do 13%, a w Czechach z 5% do 10%. Trzeba zauważyć, że przynajmniej w niektórych krajach dynamika wskaźnika częstego upijania się jest u dziewcząt silniejsza niż u chłopców, chociaż nadal chłopcom upijanie się zdarza się znacznie częściej niż dziewczętom. W Polsce w zasadzie nie obserwujemy tendencji doganiania chłopców przez dziewczęta pod względem częstego przekraczania progu nietrzeźwości.

W większości krajów Zachodniej Europy dynamika wskaźników była znacznie słabsza niż w naszym regionie. W takich krajach jak: Cypr, Włochy, Malta, Wielka Brytania czy Szwecja możemy mówić o stabilizacji. W Islandii pojawiła się nawet tendencja spadkowa. Wzrost odnotować zaś trzeba w Danii i Irlandii, nie jest on jednak tak znaczny, jak w większości krajów naszego regionu.

Podsumowanie

Porównanie wyników badania uzyskanych w 2003 r. w Polsce i w innych krajach europejskich nie daje podstaw do traktowania polskich nastolatków jako szczególnie rozpitych. Pod względem picia nie lokujemy się na pierwszych miejscach w Europie. Jednie pod względem rozpowszechnienia częstego picia piwa polskie dziewczęta znalazły się w pierwszej trójce, a chłopcy w pierwszej piątce wśród 35 krajów uczestniczących w badaniu. W przypadku większości wskaźników polska młodzież lokuje się w drugiej dziesiątce.

Także dynamika wskaźników używania alkoholu przez młodzież w latach 1995-2003 nie jest w Polsce szczególnie wysoka, zwłaszcza jeśli porównamy ją z dynamiką wskaźników w krajach Europy Środkowej i Wschodniej. Trzeba pamiętać, że w większości krajów europejskich - przynajmniej tych, które brały udział w badaniach - przeważają tendencje wzrostowe.

W Europie rozpowszechnienie i wzory picia napojów alkoholowych są dość silnie zróżnicowane między poszczególnymi krajami, warunkowane są one tradycją i kontekstem kulturowym. Dotyczy to także zróżnicowania wedle płci. Ilustracją tej prawidłowości w Polsce mogą być znacznie niższe wskaźniki dla dziewcząt niż dla chłopców, podczas gdy w niektórych krajach dziewczęta nie tylko dorównują chłopcom, ale nawet ich przewyższają.

W zmieniającej się rzeczywistości kulturowej młodzież wydaje się iść w czołówce zmian. Można zatem oczekiwać, że kwestia używania alkoholu przez młodzież nadal podlegać będzie znacznej dynamice. Głównym celem badania ESPAD było dostarczenie dających się porównać oszacowań na temat picia alkoholu i używania narkotyków wśród uczniów w Europie. Jednak najważniejszym, długoterminowym celem jest porównanie trendów w różnych krajach. Dlatego planowane jest kontynuowanie badań w latach następnych.

79