745

23.7. Melanina jako indywidualny fotoprotektor

Marian Kucharski

Pod wpływem działania światła lub promieniowania nadfioletowego następuje brunatne przebarwienie skóry, w której tworzy się pigment - melanina. Jest ona wytwarzana w melanocytach. komórkach barwnikowych znajdujących się w warstwie komórek podstawnych skóry, zawierających mclanosomy. Chroni ona skórę przed szkodliwym działaniem promieniowania nadfioletowego na kilka sposobów:

a)    pochłania w znacznym stopniu to promieniowanie.

b)    wychwytuje i dezaktywuje wolne rodniki powstające w skórze pod jego wpływem.

c)    jest inhibitorem reakcji łańcuchowych peroksydacji lipidów i innych reakcji wolnorodnikowych. wiąże bow icm jony żelaza, które katalizują te reakcje.

Wyróżnia się dwa procesy pigmcntacji skóry. Pigmeniac/a bezpośrednia, natychmiastowa nigdy nie prowadzi do silnego przebarwienia skóry. Wywołuje ją promieniowanie o szerokim widmie obejmującym zakres 300-700 nm z maksimum pomiędzy 400 a 480 nm Zapewnia ona skórze ochronę przed szkodliwym działaniem promieniowania zaraz po rozpoczęciu ekspozycji. Głównym mechanizmem przebarwienia skóry jest pigmentacja pośrednia, wywoływana przez promieniowanie UV-B Rozpoczyna się po zniknięciu rumienia, po 2-3 dobach od napromieniowania. maksimum osiąga po 13-21 dniach, po kilku miesiącach znika.

Substancją wyjściową w biosyntezie melaniny jest aminokwas tyrozyna. Cały łańcuch reakcji jest katalizowany przez jeden enzym, oksydazę o-difcnolową (daw -mej nazywaną tyrozynazą).

Defekt genu warunkującego syntezę tego enzymu jest przyczyną albmizmu. U osobnika z tą wadą brak jest pigmentu w skórze, a także we włosach i w oczach. Pr zez to jest on narażony na szkodliwe następstwa reakcji wywoływanych przez wolne rodniki, powstające w skórze pod wpływem działania promieniowania UV i nic dezaktywowanc.

23.8. Fotomedycyna

Marian Kucharski

Fotomedycyna jest to dział medycyny zajmujący się zagadnieniami z różnych specjalności klinicznych dotyczącymi terapeutycznych zastosowań promieniowania niejonizującego. a także patofizjologicznych następstw jego działania na człowieka Jedne i drugie wiążą się z oddziaływaniem światła, promieniowania nadfioletowego na skórę, a ściślej - z jego ab*orpcją przez endo-1 egzogenne cząsteczki chromofo-rowc (cząsteczki pochłaniające promieniowanie nicjom/ujące). jakie się w niej znajdują.

745