a1
6

Rys. 5.11. Mechanizmy zapadkowe: «) zębaty, i) cierny [23]

Rys. 5.12. Kolo jezdne [24)

Kraiki linowe i łańcuchowe. Bębny linowe. Zespoły zabezpieczające. Koła jezdne

Zespołami unieruchamiającymi w dźwignicach są hamulce, najczęściej klockowe i cięgnowe. Omówiono je w rozdziale 4.7.

Jako zabezpieczenia przed ewentualnym i niepożądanym opuszczeniem ładunku stosuje się mechanizmy zapadkowe. Umożliwiają one przenoszenie go tylko w jednym kierunku. Aby przenieść ładunek w kierunku odwrotnym, mechanizm zapadkowy należy wyłączyć. Mechanizmy zapadkowe dzieli się na: zębate i cierne.

Mechanizm zapadkowy zębaty (rys. 5. II a) zawiera koło zapadkowe / z zębami o odpowiednim zarysie, pozwalającym na jego obrót tylko w jednym kierunku, podczas którego zapadka 2 przeskakuje po zębach. W przypadku odwrotnego kierunku obrotu następuje natychmiastowe zatrzymanie na skutek zablokowania się zapadki we wrębie koła.

Mechanizm zapadkowy cierny (rys. 5.1 ló) działa na zasadzie tarcia powstającego podczas ruchu między kołem zapadkowym a zapadką. Zatrzymanie jest łagodne, a czas hamowania zależy od umiejscowienia zapadki względem kola oraz od jej kształtu.

Jako zabezpieczenia w nowoczesnych konstrukcjach dźwignic są stosowane hamulce elektromagnetyczne.

Koła jezdne są stosowane w mechanizmach jazdy dźwignic — do ruchu po wyznaczonych torach. Od strony zewnętrznej koła mają obrzeża, które prowadzą je po szynach (rys. 5.12). Aby zmniejszyć tarcie, koła jezdne są łożyskowane za pomocą łożysk tocznych lub ślizgowych.

Kola jezdne często mają ogumienie i charakteryzują się zdolnością do zmiany kierunku jazdy,

Ze względu na przenoszenie dużych obciążeń kola są wykonywane z wysokogatunkowego żeliwa lub staliwa.