uzyskuje się przez pomiar siły przyłożonej na stałym ramieniu obudowy hamulca, wahliwie zawieszonego w podstawie. Siła ta utrzymuje obudowę w położeniu równowagi przy ustalonych na czas danego pomiaru warunkach pracy silnika.
W budowie samochodów najczęściej jest wykorzystywana tzw. charakterystyka zewnętrzna lub inaczej prędkościowa charakterystyka pełnej mocy, przedstawiająca przebieg momentu obrotowego w funkcji prędkości obrotowej przy całkowicie otwartej przepust-nicy gaźnika w silnikach ZI lub pełnym dawkowaniu paliwa w silnikach ZS. Krzywa T(n) dla danego typu silnika jest podawana przez wytwórcę jako średnia z pomiarów kilku silników losowo wybranych z produkcji. Na ogół przyjmuje się, że charakterystyka dowolnego silnika danego typu nie powinna odbiegać od wzorcowej więcej niż o 5%. Z krzywej przebiegu momentu przelicza się wg wzoru (4.1) krzywą przebiegu mocy, redukując poszczególne wartości według odpowiednich wzorów fizycznych do normalnych warunków ciśnienia i temperatury.
Charakterystykę zewnętrzną silnika ZI przedstawiono na rys. 4.1.
Na wykresie uwidoczniono punkty szczególne opatrzone symbolami, które będą stosowane w dalszych rozważaniach. Warto zwrócić uwagę, że zgodnie z zależnością (4.1) każdej stałej wartości momentu w funkcji prędkości obrotowej T(n) = const odpowiada liniowy wzrost mocy, przy czym współczynnik kierunkowy prostej P(n) wynosi Im większa
jest wartość momentu, tym odpowiadająca jej prosta mocy tworzy większy kąt z osią odciętych. Dla Tmax prosta pozioma T = const = = Tmax jest styczna do krzywej momentu. Przy większych wartościach
66