Bilinkiewicz6

$66 Kukimtńa

Słownik terminoloxkv*y 567

i narządowi czotowvniu, który spełnili u człowieka rolę najwyższej instancji psychicznej. Choroby psychiczne, np. schizofrenia. są wynikiem odwrotnego do ewolucji zjawisku, którą M nazywa diwheji akiywncńci kcrowo-psychkznej.

terapia behawioralna. chodzi o grupę metod leczniczych (psychoterapii), wywodzących się t tecawycznycli koncepcji bchawiorystycznych. wedle których zubur/enia 'zachowania ciwicłi są wynikiem wytworzenia «ę nieprawidłowych wzorców zachowania. Zgodnie z zasadami uczenia się. Oleili t.b. jest modyfikacja tych nieprawidłowych wzorców przy pomxy różnych technik.

terapia ticstall: forma psychoterapii stworzona przez Perlsa (1951 k wywodząca się z teorii postaci i teorii polx Jest popularnym kierunkiem w USA. T.G. polega na poszerzaniu samoświadomości jednostki w stosunku do własnych postaw, samego siebie, relacji i innymi ludźmi w warunkach ..tu i teraz", zwiększeniu autentyczności przeżyć i form zachowania Ud.

toksykumania. toxicimania, syn. -* jekozUleźiiość; uzależnienie od Icków i środków.

lorpor: < drętwienie termin wyszedł z. użycia, był stosowany zamiennie z pojęciem -* sopor.

iraHUfcuulifli inutiffimlitmut. dewiacja seksualna polegająca na rozbieżności między poczuciem psychicznym płci a morfologiczno-biologiczną budową ciota i płcią metrykalną. Tronsscksualisin czuje się mężczyzną „uwięzionym" w ciele kobiety i odwrotnie, dążąc / wielkim uporem do zmiany pici. łącznic z zabiegiem chirurgicznym.

IrnnswcKlyty/m, eonizm. mctuuopizm. jest dewiacją seksualną w zakresie obiektu i polega nu przebieraniu się w odzież pici odmiennej, co staje się źródłem przyjemności seksualnej. Ubiór spełnu mię Irtysza.

Iruiuytywizin; objaw psychopamlogiczny polegający na poczuciu zdrowia u psychicznie chorych, z jednoczesnym przekonaniem, że osoby z Moczenia doznają tych samych przeżyć co oni lub są wręcz chore psychicznie. Jest to wyraz rzutowania własnych objawów na zewnątrz (mechanizm projekcji).

trening autogrnns. «yn. t amngcnimiy Schull/a: oznacza zespól ćwiczeń miorelaksacyj-n>»h prowadzących do odprężenia emocjonalnego i poprawy samopoczucia. Stosowany w rożnych /.iKjrrcM*h. szczególnie u chorych z zaburzeniami psychosomatycznymi i nerwicowy nu

trening negatywny. jedru z metod terapii zachowaniu (i. behawioralno. I. awersyjna). polegająca na wygaszaniu nieprawidłowych nawyków, np. obgryzaniu puznokci. W obecno-ki terapeuty poleca się pacjentowi wielokrotne wykonywanie wadliwego nawyku, t jedno-<zetną krytyką (awersją) lego zachowania.

trening uwrażliwieniu, oznacza jedną * metod szkoleniowych, stosowanych np u siudru tów medycyny, której celem jest zwiększenie wrażliwości emocjonalnej w komunikarji i innymi ludźmi, a zwlasrcza na problemy otyc/no-deinMolugKzar /wi4/.me / zawodem lekarza.

Irkholillumania. objaw zaliczany M' do tików, tsądz do natręctw (kunipulsji) ruchowych, polegający M wewnętrznym przymusie do wyry wania włosów z. głowy 1 z innych ukuli, połączony niekiedy z kh zjadaniem (jrfrftofinnpAiigiul

typologia osobowości; nauka o typach osobowości ustalająca kryteria kh klasyfikacji. Do nujslara/.ych nulcży t. Hipokntesa (sangwinky. flcgmatycy. choJcrycy i mclanchohcy). I«tn.j z bardziej znanych jest t. Kretschmera, reprezentująca t. konstytucjonalną (Mmuito-psycluczną). łączącą budowę ciała Ipyknic/ną. Icptrwomiczną. astenic/ną. atletyczną i dysplniyczną) z cechami osobowości (cyklotymki. iksoiynuu. cpileptotymia. schizotymia). później rozbudowana i zmodyfikowana.

ubezwłasnowolnienie; oznacza pozbawienie lub ograniczenie zdolności działań prawnych danej osoby na mocy orzeczenia sądowego. W polskim prawic cywilnym istnieje u. całkowite i częściowe. Stosuje się je u chorych psychicznie, upośledzonych umysłowo albo dotkniętych innym rodzajem zaburzeń psychicznych (pijaństwo, narkomania), którzy nie są w stanie kierować swoim postępowaniem.

uczuciowość: pojęcie zbiorcze obejmujące całość życia uczuciowego lafektywnego. emocjonalnego) człowieka, tj. uczucia pierwotne, czyli popędy (U- pmtopjayc/nc. instynkty). archaiczne (prcłogicznc) i u. wyższe.

upojenie alkoholowe patologiczne, rbrittas pathoknita, zalicza się do —» stanów wyjątkowych. Jest jedną z psychoz ulkohoiowych i stanowi ostry stan psychotyczny. 0 obrazie zamroczenia, zwykle krótkotrwały, wywołany zatruciem alkoholem, niekiedy spożyciem niewielkiej ilości alkoholu, występujący u osób predy 'ponowanych. np. lekką encefalopatię, u których nastąpił splot różnych czynników: wyczerpanie fizyczne, stres psychospołeczny, niewyspanie, wygłodzenie, rekonwalescencja po przebyciu choroby zakaźnej, ogólnej itp. U.p. występuje raz. w życiu, rzadziej częściej.

upojenie senne. syn. zryw pościmy, stan zammczenu prrysenaego. zespól Ełpenora (ełpenoryzm): krótkotrwały 'tan psychotyczny, wyrażający się jakościową zmianą świado-mości typu zamroczeniowefo. pojawiający się po nagłym obudzeniu u osób szczególnie predysponowanych (zbieżność kilku czynników osobnicza skłonność, stan wyczerpania, zmęczenia, okres rekonwalescencji po ciężkich chorobach). Zalicza się do -» stanów wyjątkowych.

upośledzenie umysłowe, syn. niedorozwój umysłowy, oligofrenia, obniżenie sprawności umysłowej: powstały w okresie rozwojowym stan charakteryzujący się istotnie nirazą od przeciętnej ogólną sprawnością intelektualną, związany / zaburzeniami jednego lub więcej procesów: dojrzewanie, uczenie się i przystosowanie społeczne. Przez istotne odchylenie od przeciętnej rozumie się odchylenie większe od dwóch odchyleń standardowych, w większości stosowanych testów oznacza to poziom umysłowy niższy od 7<l punktów —> ilorazu inteligencji.

tiranismus •- iHunoscksualizui.

urojeniu. >lelu*ionts; patologiczne nu> stery mystrau mss njff błędne sądy. kłócące się / doświadczeniem jedmwtki 1 otomM (Uwąz ssę .■ rzeczywistością) uważane przez chorego za prawdziwe, oporne na wszelką pmwaryę. a więc m dostarczane dowody ich błędności.

urojęnLi bogactwa. odmiana urojeń wielkościowych, potrgających m przekonaniu o rzekomym posiadaniu wielkiego majątku, pieniędzy Występują w stanach maniakalnych, w psychozach schizofrenicznych 1 w psychozach na podłożu organicznym.

urojeniu depresyjne, tym terminem określa *tę grupę u. występujących w zespołach depresyjnych o iMofl etndogu. przede wszystkim w depresji endogennej w przebiegu