Wszystkie monocukry wykazują właściwości redukujące związane z obecnością wolnej grupy karbonylowej. Redukcja jest mało specyficzna, ale może być wykorzystana do stwierdzenia obecności cukru i jego oznaczenia. W środowisku zasadowym cukry redukują jony Cu2+ do Cu1+ (metoda Fehlinga, Nelsona, Barfoeda, Benedicta), żelazicyjanek (żółty) do żelazocyjanku (bezbarwny) (metoda Fujita, Iwatake) i inne.
Metoda Nelsona:
Cukier redukuje jon miedziowy Cu2+ do jonu miedziawego Cu1+ (pomarańczowy). Ten redukuje kwas arseno-molibdenowy. Powstaje niebieski mieszany tlenek molibdenu i wydziela się CO2. Do odczytania wyniku niezbędna jest krzywa standardowa.
Utlenowanie cukru polega na odwodorowaniu grupy karbonylowej i utworzeniu kwasu aldonowego, który jest dalej utleniany.
Z innych właściwości cukrów wykorzystuje się ich zdolność do skręcania płaszczyzny światła spolaryzowanego. Kąt skręcania mierzony jest polarymetrycznie, a jego wielkość jest charakterystycznie dla poszczególnych monocukrów.
Ogrzewanie cukrów z kwasami stężonymi prowadzi do ich odwodnienia i cyklizacji.. Powstają pochodne: furfural (z pentoz) i 5-hydroksymetylo-furfural (z heksoz), które tworzą z fenolami barwne produkty kondensacji i sa podstawą wielu metod identyfikacji cukrów. Pozwala to tez odróżnić pentozy od heksoz.
Oznaczenie glukozy we krwi:
W enzymatycznym oznaczeniu glukozy we krwi stosuje się 2 reakcje:
1. Glukoza + O2 + H2O = (enzym oksydaza glukozowa, tzw. GOD) = kwas glukonowy
2. 2H2O2 + fenol+ 4-amino-antypiryna =(peroksydaza glukozowa, tzw. POD) = 4-(p-benzochinonomonoimino)-fenazon + 4H2O
Natężenie 4-(p-benzochinonomonoimino)-fenazonu jest proporcjonalne o stężenia glukozy. Po zakończeniu reakcji (w 37st. Celsjusza) odczytuje się wartość absorbancji próby badanej i wzorcowej wobec próby ślepej, przy długości fali = 500 nm.
C- Apróby badanej/Apróby wzorcowej X Cpróby wzorcowej
Wartość prawidłowa (surowicza, osocze):
-noworodki 2,8-4,4,mmol/L (50-80 mg%)
-dzieci 3,9-5,8 mmol/L (70-105 mg%)