Budzet UE (3)

Zasady finansowania integracji - struktura budżetu Unii Europejskiej

Jego głównym celem było uniezależnienie się Wspólnot od składek z państw członkowskich. Początkowo system środków własnych składał się z wpływów z ceł i opłat cukrowych, które nazwano tradycyjnymi środkami własnymi⁰ oraz wpływów opartych na zharmonizowanej podstawie podatku VAT. W związku z problemami państw członkowskich z wprowadzeniem ujednoliconej podstawy podatku VAT, początkowo tylko tradycyjne środki własne były głównym źródłem finansowania budżetu Wspólnot. Wpłaty z tytułu podatku VAT rozpoczęły' się dopiero w 1979 roku. Bardzo szybko ujawniły się słabe punkty-’ tego systemu. Zmniejszające się wpływy z tradycyjnych środków własnych oraz mniejsze dochody podatkowe, ze względu na słabe wyniki gospodarcze, bardzo nadszarpnęły kasę wspólnotową. Jednocześnie pojawiły- się coraz większe wydatki związane głównie z realizacją Wspólnej Polityki Rolnej i dwoma rozszerzeniami Wspólnot. Dalszy spadek wpły-wów tradycyjnych środków własnych oraz wzrastające wydatki nadal pogarszały-’ sytuację budżetu. Jednocześnie dalsze podnoszenie wpłat z tytułu podatku VAT okazało sie niemożliwe sdvż -wysokie obciążenia zaczęły mieć negatywny wpływ' na poziom konsumpcji.

W związku z tym podczas Rady Europejskiej w Brukseli w 1988 roku postanowiono dokonać głębokiej reformy finansów’ wspólnotowych. Wprowadzono kolejne nowe źródło finansowania budżetu. Dotychczasowe środki z tradycyjnych środków-’ własnych i VAT miały- być uzupełniane wpłatami opartymi na wielkości PNB państw członkowskich. Miało to na celu większe urealnienie ich możiiw-ości płatniczych. Wprowadzono również maksymalny poziom wydatków- w-spólnot na poziomie 1,15% PNB całej wspólnoty. Jednocześnie Rada Europejska postanowiła zmniejszyć rolę wpłat z tytułu podatku VAT zamrażając jego podstawę na poziomie 55% PNB. W następnych latach dalej ograniczano rolę podatku VAT jako źródła finansowania budżetu UE oraz zwiększano stopniow-o maksymalny poziom wydatków z budżetu, aż do obecnego 1.27% PNB. Reformy te zaczęły przynosić pożądane efekty i w- latach dziewięćdziesiątych sytuacja budżetu UE została ustabilizowana, co pozwoliło na stopniow^;e ograniczenie wydatków--. Państwa członkowskie dokonują wpłat do budżetu UE

3.1. Tradycyjne Środki Własne (TOR)

Do tradycyjnych środków własnych Unii Europejskiej zalicza się opłaty rolne i cła. Opłaty rolne wynikają z organizacji rynku rolnego Unii oraz realizacji Wspólnej Polityki Rolnej. W skład tych opłat wchodzą:

•    Opłaty-' rolne nakładane na importow-ane produkty rolne, objęte wspólnotową regulacją rynku, pochodzące z państw- trzecich

•    Opłaty cukrowe nakładane na spółki cukrowe mające na celu rekompensatę unijnych działań regulujących rynek cukru oraz kosztów magazynow-ania

•    Opłaty od produkcji izoglukozy, mające taki sam charakter i cel jak opłaty cukrow-e Kilkakrotnie próbowano kwestionować zasadność pobierania tych opłat, gdyż izoglukoza nie jest produktem rolnym, jednak orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 1982 jednoznacznie przesądziło legalność ich poboru.

Kolejnym środkiem własnym Unii są cła pobierane przy- imporcie tow^rarów- z państw trzecich. W ramach unii celnej stosow-ana jest w-spółna taryfa celna, która reguluje wysokość ceł na towary importowane do UE. Wysokość stawek celnych ustalana jest przez Unię Europejską, a nie indywidualnie przez poszczególne państwa członkowskie.

3.2. Środki z podatku VAT

Kolejnym źródłem finansowania budżetu Unii są wpłaty z tytułu podatku VAT. Sposób wyliczania tych wpłat jest skomplikowany i wynika z zastosowania staw-ki jednolitej dla całej Unii Europejskiej do podstawy- podatku VAT (VAT base) ustalanej w- taki sam sposób dla poszczególnych państw członkowskich'. Wielkość jednolitej staw-ki jest ustalana poprzez odjęcie od stawki maksymalnej określonej w Decyzji Rady o środkach własnych Unii (obecnie 0,75%) zamrożonej staw-ki rabatu ⁰ Traditional Own Resources - TOR.

’ obliczany na ooastawie art. 2 VI Dvrektvwv VAT