bullock (41)

Rozdział 4_

Skurcz mięśnia

WPROWADZENIE

Na podstawie obrazu w mikroskopie świetlnym można wyróżnić dwa rodzaje komórek mięśniowych.

1. Mięśnie poprzecznie prążkowane, w których skład wchodzą mięśnie szkieletowe oraz serce, charakteryzujące się obecnością naprzemiennie występujących jasnych i ciemnych prążków.

2. Mięśnie gładkie bez wyróżniających je cech zewnętrznych.

B. | Mimo to, że wszystkie mięśnie działają w podobny sposób, istnieje między nimi kilka istotnych różnic. Poniższe omówienie dotyczy przede wszystkim budowy mięśnia szkieletowego i cech jego elementów kurczliwych. W dalszej części rozdziału zostaną omówione najważniejsze różnice między mięśniami szkieletowymi oraz mięśniami gładkimi i mięśniem sercowym (tab. 4-1).

II

MIĘSNIE SZKIELETOWE odpowiadają za utrzymanie postawy ciała i wykonywanie ruchów.

AJ Budowa. Mięśnie szkieletowe są zbudowane z wielojądrzastych wrzecionowatych włókien mięśniowych (ryc. 4-1). Włókna te mają średnicę 10-100 pin. Ich długość sięga kilku centymetrów.

X. Pęczki. Włókna mięśni szkieletowych są ułożone w pęczki zawierające około 20 włókien i osłonięte omięsną, która jest warstwą tkanki łącznej. Omięsna łączy się z tkanką łączną pokrywającą cały mięsień.

a.    Omięsna przechodzi w śródmięsną otaczającą pojedyncze włókna mięśniowe.

b.    Śródmięsną przechodzi w sarkolemę - warstwę zawierającą glikoproteiny, która ściśle otacza błonę komórkową włókna mięśniowego.

c.    Ścisłe połączenie między błoną komórkową i otaczającą tkanką łączną umożliwia przekazanie ścięgnom siły skurczu mięśnia.

2. Miofibryle. W gęstej sieci poprzecznych kanalików zwanych retikulum sarkoplaz-matycznym (SR) znajdują się włókienka kurczliwe, czyli miofibryle.

a.    Miofibryle o średnicy około 1 pm rozciągają się pomiędzy końcami włókna mięśniowego.

b.    Miofibryle są podzielone na jednostki czynnościowe zwane sarkomerami. Sar-komery są oddzielone za pomocą poprzecznie ułożonych linii granicznych Z zbudowanych z cząsteczek białka a-aktyniny.

c.    Linie Z sąsiednich miofibryli są ułożone w taki sposób, że w preparatach histologicznych linia Z przecina całą szerokość mięśnia.