i przeprowadzanych doświadczeń może dać klucz do zagadki. W taki to sposób można obejść napotkane trudności, dobierając sobie w lekturach niejako „drogę okólną”. Lepsze to o wiele niż nieproduktywne łamanie sobie głowy. Przy nauczaniu matematyki o wiele za mało korzysta się z historii.
Wybierając sobie książkę historyczną powinniśmy — podobnie jak w przypadku każdej innej książki — szukać takiej, która nas „porywa”. I nie przejmujmy się, jeśli nie damy rady przeczytać całej książki. Przeczytamy, ile potrafimy.
Dopomóc może nam również przeczytanie czegoś o nauczaniu matematyki. Idealny sposób nauczania nie istnieje. Co jest dobre dla jednego ucznia, dla innego będzie zupełnie bezużyteczne. Dlatego też nauczyciel, mający do czynienia z klasą złożoną z pięćdziesięciu uczniów, ma przed sobą zadanie omal że niewykonalne. Jeśli przeczytamy jakąś książkę na ten temat, dowiemy się, że istnieje wiele zupełnie różnych metod podejścia. Być może Czytelnik dojdzie do wniosku, że szłoby mu znacznie łatwiej, gdyby uczono go za pomocą którejś z tych metod. Warto zanotować sobie nazwiska ludzi, którzy rozwinęli te metody, i sprawdzić, czy w bibliotece nie ma ich prac. Książka The Teaching oj Mathematics (Nauczanie matematyki, J. W. A. Young, 1911) zawiera opis szeregu „chwytów” w nauczaniu matematyki, autor zaś jest człowiekiem światłym i „ludzkim”. W książce tej można znaleźć szereg odsyłaczy, które mogą posłużyć za wskazówkę w dalszej lekturze. Jednym z reformatorów nauczania, wspomnianych przez Younga, jest profesor John Perry, z którego tekstu Addfess to ihe British Association (Przemówienie na zebraniu Towarzystwa Brytyjskiego, 1901) zaczerpnąłem cytat umieszczony na początku niniejszego rozdziału.
Minęło już przeszło czterdzieści lat 1 od chwili, gdy Perry wiskazał nam drogę. Gdyby obecnie rodzice, nauczyciele i władze oświatowe wiedzieli więcej o tym, co wypowiedziane zostało już w 1901 r., dzieciom oszczędzono by wiele męczarni intelektualnej. Niewątpliwie, współczesne prądy zwracają się w kierunku wskazanym przez Perry'ego. Nim jednak zwrot ten się dokona, wiele jeszcze wody upłynie.
Pierwisze angielskie wydanie niniejszej książki ukazało się w 1943 r. i(przyp. red. przekl. poi.).