CCF20100116022

Rafał Bartkowiak, Andrzej Kaszuba, Adam Halbina, Aleksandra Kaszuba, Katarzyna Kaszuba-Bartkowiak

równaniu z ubraniami uciskowymi. W celu uzyskania dobrych efektów klinicznych, żele silikonowe powinny być nakładane 2 razy dziennie przez 4-6 miesięcy.

Metody farmakologiczne

Preparaty złożone zawierające wyciąg z cebuli morskiej

Powodują uelastycznienie blizn, ich spłaszczenie i zblednięcie. Zastosowane odpowiednio wcześnie pozwalają na uzyskanie dobrych wyników klinicznych. Związki w nich zawarte, poprzez wpływ na metabolizm tkanki łącznej, ograniczają nadmierny wzrost ziarniny i zapobiegają tworzeniu się blizn przerosłych. Składniki te wzmagają pęcznienie, zmiękczenie i rozluźnienie tkanki bliznowatej, wpływając korzystnie na strukturę kolagenu, nie tylko przyśpieszając regenerację tkanki, ale również wpływając na zmniejszenie reakcji zapalnej. Znoszą one również uczucie napięcia i świądu. Preparaty tego typu można stosować dopiero po całkowitym wygojeniu rany, nakładając je 2-3 razy dziennie na bliznę.

W zależności od rodzaju blizny i czasu, jaki upłynął od momentu jej powstania, leczenie może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy.

Preparaty z masy perłowej

Masa perłowa wykorzystywana w tych preparatach pochodzi z muszli ostryg z rodzaju Pteńa (Pteria margaritifera, Pteria martensi, Pteria maxima). Głównymi składnikami tych preparatów są m.in. glikozaminoglikany, węglan wapnia, kon-chiolina oraz aminokwasy i liczne związki mineralne. Kremy te są zalecane do stosowania na blizny po oparzeniach, zabiegach chirurgicznych, owrzodzeniach i trądziku.

Preparaty te działają rozjaśniająco, zmiękczająco oraz wy-gładzająco na stwardniałą i przerośniętą tkankę blizn. Wpływają również korzystnie na strukturę kolagenu. Dzięki obecności mikroelementów i aminokwasów przyspieszają regenerację tkanki oraz nawilżają naskórek, dlatego mogą również znosić uczucie napięcia i świądu w obrębie blizny.

Zalecane jest stosowanie tych preparatów 2 razy dziennie. Mogą być stosowane wyłącznie na miejsca całkowicie wygojone. Kilkuminutowy masaż warunkuje dobre wchłonięcie się składników kremu i jego skuteczne działanie.

Kortykosteroidy

Doogniskowe iniekcje kortykosteroidów od dawna stanowią metodę z wyboru w leczeniu blizn przerosłych i keloidów. Terapia tego typu może być stosowana jako metoda izolowana lub skojarzona z innymi technikami.

Doogniskowe podawanie steroidów powoduje zmniejszenie wytwarzania kolagenu, zmniejszenie zwartości mu-cyny w substancji podstawowej, zahamowanie działania inhibitorów kolagenazy - co ma istotny wpływ na degradację kolagenu. Tego typu działanie (efekt uboczny steroidoterapii miejscowej), powodujące zmniejszenie grubości skóry, zostało wykorzystane w terapii zmian hipertroficznych - takich właśnie jak blizny przerosłe i keloidy.

Triamcinolon - jest syntetycznym glikokortykosteroidem o silnym działaniu przeciwzapalnym, przeciwobrzękowym, przeciwświądowym i przeciwalergicznym. Jego podawanie w keloidy jest trudne przede wszystkim ze względu na dużą spoistość tkanki. Problem ten można „ominąć" poprzez zastosowanie, tuż przed iniekcjami, procedur „zmiękczających" tkanki, takich jak: krioterapia, laseroterapia (lasery wysokoenergetyczne), dodawanie hialuronidazy czy wcześniejsze stosowanie miejscowe immunomodulatorów (imikwimod).

Do najczęstszych objawów ubocznych steroidoterapii należą zaniki skóry i tkanki podskórnej, odbarwienia i teleangiek-tazje, jednak większość tych działań niepożądanych doświadczony lekarz może uniknąć.

Fluocynolon to fluorowany syntetyczny kortykosteroid, którego siła działania porównywalna jest z triamcinolonem. Wykazuje on działanie przeciwzapalne, przeciwświądowe i obkurczające naczynia. Zmniejsza również przepuszczalność naczyń włosowych, przez co przyczynia się do redukcji obrzęków. Stosowany jest miejscowo na zmianę chorobową pod okluzją przez 8-12 godzin co 2. dzień przez 2 tygodnie. Bardzo skuteczny i szczególnie polecany u osób nietolerujących iniekcji!

Rycina 433. Zanik tkanki podskórnej z nowotworzeniem naczyń po iniekcji doogniskowej steroidów.

Inne preparaty stosowane w leczeniu blizn przerosłych i keloidów

Tacrolimus\es\ inhibitorem kalcineuryny. Hamuje on zależne od wapnia kanały przenoszenia sygnałów w limfocytach T, zapobiegając w ten sposób m.in. syntezie interleukin i innych cytokin prozpapalnych. Hamuje również uwalnianie mediatorów zapalnych z komórek tucznych, eozynfili i bazofili. Nie ulega metabolizmowi w skórze.

5-fluorouracyl (5-FU) - analog pirymidyny o działaniu antymetabolitycznym, jest od ponad 10 lat stosowany w terapii keloidów i blizn przerosłych. Był on stosowany zarówno w monoterapii, jak i w terapii skojarzonej z triamcinolonem. Poprzez działanie hamujące proliferację fibroblastów- zmniejsza ryzyko pooperacyjnego przerostu blizn. Do objawów niepożądanych występujących po iniekcjach 5-FU można zaliczyć:

343

Dermatologia dla kosmetologów