13. Roczniki Statystyczne 1992-2003. GUS, Warszawa.
14. Witkowski J.: Rozwój statystyki społecznej w Polsce - ważne wyzwanie. Wiadomości Statystyczne 2003, nr 7/8, s. 25.
15. Worach-Kardas H.: Aspekty demograficzne świadczeń emerytalnych, [w:] Nasze starzejące się społeczeństwo. Nadzieje i zagrożenia. Pod red. J.T. Kowaleski i P. Szukalski P. Wyd. UŁ, Łódź 2004.
16. Worach-Kardas H.: Zmiany demograficzne społeczeństwa polskiego i ich wpływ na sytuację medycyny rodzinnej. Polska Medycyna Rodzinna 2002, nr 4.
3.8. Pytania kontrolne
1. Jakie są źródła informacji o sytuacji demograficznej?
2. Jakimi cechami charakteryzuje się spis powszechny?
3. Proszę scharakteryzować strukturę ludności Polski według wieku i płci.
4. Jakie są skutki zdrowotne starzenia się ludności?
5. Proszę omówić tendencje zmian wskaźników płodności kobiet.
6. Jakie wskaźniki stosuje się do analizy urodzeń żywych?
7. Co to jest umieralność przedwczesna i jakie czynniki na nią wpływają?
8. Proszę omówić współczynniki umieralności według wieku i płci.
9. Dlaczego przeciętne trwanie życia ludzkiego jest syntetycznym wskaźnikiem stanu zdrowia ludności? Proszę scharakteryzować tendencje zmian w wielkości tego zjawiska.
10. Jaka jest długość życia ludzkiego w Polsce na tle innych krajów Unii Europejskiej?
Irena Maniecka-Bryla
W licznych podręcznikach epidemiologii spotyka się wiele podziałów metod badawczych. Wydaje się, że najprościej należałoby badania epidemiologiczne podzielić na badania opisowe i analityczne.
Celem badań opisowych jest opis częstości występowania różnych zjawisk zdrowotnych w badanej populacji na podstawie dokonanych pomiarów cech (zmiennych) charakteryzujących jednostki wchodzące w skład zbiorowości objętej badaniem. Przykładem takich badań jest opis częstości występowania chorób w populacji w zależności od takich cech jak: płeć, wiek, zawód, miejsce zamieszkania, warunki bytowe. Ocena stanu zdrowia dokonana na podstawie wyników badania opisowego ma nie tylko znaczenie poznawcze, ale także praktyczne w zabezpieczeniu różnych form opieki medycznej.
Celem badań analitycznych jest ocena uwarunkowań zjawisk zdrowotnych poprzez wyjaśnienie związków przyczynowo-skutkowych dotyczących przyczynowo-ści chorób czy oceny skuteczności działań leczniczych i zapobiegawczych w medycynie. Objaśnianie uwarunkowań odbywa się poprzez formułowanie hipotez epidemiologicznych, które określają cel postępowania badawczego. Podstawą tworzenia hipotez są zazwyczaj wyniki badania opisowego. Badania analityczne służą sprawdzeniu (weryfikacji) hipotez. Ponadto punktem wyjścia do tworzenia hipotez badawczych może być intuicja, obserwacje przypadkowe oraz wyniki innych badań analitycznych.
Rycina 1. Cykl badań epidemiologicznych
95