CCI20081203018

90

nia tekstu. Może być rozprutym i naklejonym stronami na większe karty egzemplarzem popularnego, najtańszego wydania lub wycinkiem z większej całości. Takie naklejanie ma swój oczywisty sens: tworzy szerokie marginesy, na których znaczone będą odmienności innych przekazów i notowane uwagi edytora.

Przy sczytywaniu przekazów na ogól stosuje się kilka zasad:

1.    Najdogodniejsze jest oznaczanie różnic znakami korektorskimi lub do nich zbliżonymi - na przykład przez przekreślenie lub podkreślenie litery lub podkreślenie wyrazu i wpisanie alternatywnego brzmienia na marginesie; jeśli w pobliżu jest takich poprawek kilka, każde z przekreśleń musi być wykonane innym znakiem graficznym, na przykład

L . Każdy edytor wypracowuje sobie swój system oznaczeń, w którym muszą się znaleźć również znaki na usunięcie zapisu, na przykład 6 (grecka delta).

2.    Odmiany notuje się na marginesach, jeśli to możliwe - na poziomie odpowiedniego miejsca w tekście podstawowym. Niektórzy praktycy (na przykład Konrad Górski) radzą lewy margines rezerwować dla zmian w przekazach drukowanych, prawy - dla przekazów rękopiśmiennych (o ile liczba przekazów uzasadnia takie rozróżnienia).

3.    Każdy przekaz notowany jest innym kolorem. To umożliwia szybkie i bezbłędne rozpoznanie, do którego przekazu odnosi się zanotowana odmiana. Oczywiście, pod tekstem (lub w innym miejscu) musi być legenda kolorów - szczegółowa informacja, który kolor co oznacza. Wskazane jest dla jednego typu przekazu stosować jeden kolor (na przykład autograf zawsze znaczyć kolorem czerwonym, pierwodruk w czasopiśmie - zielonym itd.); sytuację będzie komplikowała większa liczba jednorodnych przekazów (na przykład dwa lub więcej autografów). Dlatego też warto mieć do dyspozycji większą „paletę barw".

4.    Jeśli sczytanc miejsce nie zostało opatrzone kolorowym oznaczni-kiem poprawki - oznacza to, że przekaz porównywany jest w tym miejscu identyczny z przekazem podstawowym.

5.    Ponieważ wprowadzony zapis odmiany może powtarzać się w kilku przekazach, wygodnie jest notować zmianę w taki sposób, aby mogła ona uzyskać podkreślenie innymi kolorami - co by znaczyło występowanie tejże odmiany i w oznaczonych nimi przekazach. Piętrzenie bowiem takich samych zapisów in extenso w bezpośrednim sąsiedztwie może spowodować nieczytelność notatek edytora.

6. Znacznie różniące się większe f_rai. cje strof, pieśni poematu, rozdziałów    91

nych arkuszach, dołączonych do rob<Z⁸⁰^ ^,eks|u, o_dmi z odpowiednim oznacznikiem wskaz_uia ,'^ejcs< ⁿ<>tow_a"^{łnne rcdak}-odpowiadają lub w które mają być wh-TN ^(POdsta^ow_c,,^"^a °^ddziel’ cje oboczne mogą mieć własne odmittoJ⁰¹^ ~^,<!isce W i-lI? Pokazu, widzieć dla nich oddzielne miejsce (_na ’ ^w ,.^Ti'^k'^{e ro}zbg₍i„_u'^e' ^k,óremu w całości redakcji obocznej). * ^l>1>, ^^Jes,rze o_dm ^^ane redak-

^k,adna końcu" ^Va[t0pr/e-'•acytowanej

GzyUnle^.

Czystopis dziewiętnastowieczny j *«i do druku (pr/cd wprowadzeniem w tJ/^ńi,.. sania), na ogół bywał czytelny i nie w    ™łas^_c

siejszemu edytorowi. Podobnie ka|k ^Wią ^użyc_ie “ ^k,er°wany Wprawdzie i w takich Czystopisowyeh^V ^,ksz«h _b ‘uf^{yny do} P*’ trudno czytelne. ale dotyczy to na Og^lf"* ^kopi_a JL®¹?⁶* ^d'‘-Bywali jednak autorzy, których nawę, ^    »WL ?^,Sm,enna

w odczytaniu. Kaligraficznym rękopi^C" ^*e₈₆,'^ ^miejsca można przeciwstawić autografy Kas_ProiJ.%, ^p,smo _sp f^ch miejsc, redaktor ..Przeglądu Tygodniowego".    ^CZyński_eg0^'® łntdności

Pan na korektę ależ Panie, zaledwo^' W ^k*órych '^V"^kac=g° napisane w rękopisie. Niech Pan wy_r^V'^ŚCIe do po™** Wiślicki, rada Kasprowicz nic stosował się _d '"'-•j ^y,^n,eraz ₀₍. ^y. ••Narzekasz czenta dla jego edytorów, współczesnych'^ £?*•^to jest ^,‘“^{Wać co} ;    Zapisy brulionowe z reguły s, trudno ^ I® 7 '    "^{a 10}

ich odczytania pozostają bez rezultatu br^U?"¹'^ejS2Vch    ^tobe*zna-

tor. to dobre oko i szkło powiększają^    ««*to''    ..

rezerwuarem doświadczeń i wskazówek    Jakimi ,|_v ^{< klc prób}y

logia sądowa, jako wyspecjalizowana a ^si*- że °^{nUJe edy}‘ rękopisu. Nie znam jednak edycji, któ_w^'*V° °^8ic*ⁿych ■ ^0ceni°nym ku metodologicznego. Trud odczytani* > C‘"^a ^tyfc * 8™f°-praktyk, edytora. Nie miejsce tu na s>_c    V: °^d'^Vo,y w_aty > ^{1 le}kh>ry

matyki, warto jednak podkreślić dwi* l    ^na|eżv h„ ^{jej dorob}-

^SPra'v?^{Wc r}°zvva>_n Siennej

do Jana Kasprowicza    ' ^uarazo _Wa, ^J

,    ^Va“^a>W

" Adam Wiślicki do Jana tfiimw:___ ⁱ'^: *) baręjj.,,    P^r°blc-