CCI20111111094

ruchomego na skutek oporu powietrza w czasie ruchu skrzydełka w komorze.

Prąd płynący przez zwoje cewki wywołuje pole magnetyczne, które wciąga płytkę żelazną do wnętrza cewki. W ten sposób wytwarza się moment napędowy, moment zwracający wytwarza sprężynka 6. Moment napędowy miernika eletkromagnetycznego nie jest wprost proporcjonalny do natężenia prądu płynącego przez

Rys. 7-4. Schemat budowy miernika elektromagnetycznego

cewkę 1 i wobec tego podziałka przyrządów elektromagnetycznych nie jest równomierna.    i

Mierniki elektromagnetyczne są budowane jako amperomierze i woltomierze. Budowane są one do pomiarów prądu stałego albo prądu przemiennego. Przy pomiarach prądu przemiennego wraz ze zmianą zwrotu prądu zmienia się zwrot pola magnetycznego, a tym samym i biegunowość płytki, natomiast zwrot siły wciągającej płytkę pozostaje bez zmiany. Jednakże wskazania przy prądzie przemiennym (wartości skutecznych) różnią się nieco od wskazań przy prądzie stałym, a to na skutek histerezy i prądów wirowych indukowanych w płytce pod wpływem zmiennego pola magnetycznego. Tworzenie się prądów wirowych można zmniejszyć przez wykonanie pytki z cienkiej blaszki. Nadają się one do pomiarów prądów przemiennych większych od 50 mA i o częstotliwościach od 15 do 100 Hz, przy specjalnym wykonaniu do 2000 Hz.

Do amperomierzy elektromagnetycznych nie stosuje się boczników, a cewki ich wykonuje się na odpowiednie zakresy pomiarowe. Woltomierze natomiast zawierają oporniki szeregowe dla różnych zakresów napięć.

Dokładność mierników elektromagnetycznych jest mniejsza niż magnetoelektrycznych; jednakże produkuje się dzisiaj mierniki elektromagnetyczne klasy 0,2 na prąd przemienny.

Zaletami mierników elektromagnetycznych są prostota ich budowy i niski koszt. Stosuje się je jako przyrządy techniczne tablicowe i przenośne.

7.4. Mierniki elektrodynamiczne i ferrodynamiczne

Działanie mierników elektrodynamicznych opiera się na zasadzie wzajemnego oddziaływania dwóch cewek, przez które płyną prądy: cewki nieruchomej 1 i ruchomej 2 (rys. 7-5). Cewka ruchoma 2 umieszczona na osi ze wskazówką i skrzydełkiem tłumika powietrznego 3 stanowi organ ruchomy przyrządu. Do cewki ruchomej prąd doprowadza się za pośrednictwem sprężynek. Prądy, przepływające przez cewkę nieruchomą 1 i ruchomą 2, wytwarzają pole magnetyczne. Na skutek współdziałania tych pól cewka ruchoma dąży do zajęcia położenia, w którym oba pola magnetyczne będą miały jednakowy zwrot. Wytworzony w ten sposób moment napędowy powoduje obrót cewki ruchomej trwający dopóty, dopóki nie nastąpi zrównoważenie momentu zwracającego sprężynek.

Podziałka amperomierzy i woltomierzy elektrodynamicznych jest nierównomierna.

Mierniki elektrodynamiczne buduje się również jako wato-mierze, o których działaniu będzie mowa w paragrafach dotyczących pomiarów mocy.

Mierniki elektrodynamiczne mogą być stosowane zarówno do pomiarów prądu stałego, jak i przemiennego, ponieważ przy prądzie przemiennym zwroty prądów w obu cewkach zmieniają się jednocześnie, więc zwrot momentu napędowego nie ulega zmianie. Wskutek braku w mechanizmie miernika tych części stalowych, które wobec występowania w nich szczątkowego magnetyzmu powodują dodatkowe uchyby, mierniki elektrodynamiczne z rdzeniem odznaczają się dużą dokładnością. Wadą ich jest duża wrażliwość na obce pola magnetyczne i na przeciążenia. Przyrządy te stosuje się do pomiarów mocy oraz do precyzyjnych pomiarów napięcia i prądu w obwodach prądu przemiennego.

Odmianę mierników elektrodynamicznych stanowią mierniki elektrodynamiczne z rdzeniem zwane ferrodynamicznymi (rys. 7-6). Zasada ich działania jest taka sama jak mierników elektrodynamicznych bez rdzenia, ale różnią się one jedynie budową; dwie cewki nieruchome 1 są nawinięte na rdzeniu stalowym, a na zewnątrz ruchomej cewki 2 umieszczony jest nieruchomy walec stalowy. Rdzeń i nieruchomy walec są wykonane z blach stalo-

189