CCI20111111125

napięcie na obciążeniu R_uIk ⁼ 5000 • 0,002 = 10 V. Przy wzroście prądu I_K do 3 mA napięcie na obciążeniu wyniesie 5000 • 0,003 = = 15 V, przy zmniejszeniu się prądu I_K do 1 mA napięcie na obciążeniu wyniesie 5 V. A zatem zmiana napięcia wejściowego o 0,1 V wywołuje zmianę napięcia na obciążeniu o 10 V, czyli wzmocnienie napięciowe wyniesie

o:r^{= 100 v/v}

Ponieważ prądy emitera i kolektora są prawie takie same, więc wzmocnienie prądowe jest prawie równe jedności i wobec tego wzmocnienie napięciowe jest równe wzmocnieniu mocy.

Częściej jest stosowany układ wzmacniacza ze wspólnym emiterem (rys. 8-30). W układzie tym źródło napięcia U₁ w obwodzie

Rys. 8-30. Schemat wzmacniacza tranzystorowego o układzie ze wspólnym emiterem

Rys. 8-31. Schemat wzmacniacza tranzystorowego o układzie ze wspólnym kolektorem

emiter-baza jest przyłączone swymi biegunami w kierunku zaporowym. W zależności od rodzaju zastosowanego tranzystora uzyskuje się w tym układzie wzmocnienie napięciowe rzędu od 100 do 550 V/V, a prądowe od 30 do 50 mA/mA, wobec czego można w nim uzyskać duże wzmocnienie mocy i dla tych powodów układ ten znalazł najczęstsze zastosowanie.

Wzmacniacze w układzie ze wspólnym kolektorem (rys. 8-31) umożliwiają uzyskanie wzmocnienia prądowego rzędu od 30 do 50, natomiast wzmocnienie napięciowe jest w nich mniejsze od jedności, czyli napięcie wyjściowe wypada mniejsze od wejściowego. Układ ten stosuje się rzadko.

8.14. Sprzężenie zwrotne

Poprawienie warunków pracy wzmacniacza można uzyskać przez zastosowanie tzw. sprzężenia zwrotnego. Polega ono na skierowaniu części energii z obwodu wyjściowego wzmacniacza do jego obwodu wejściowego. Np. we wzmacniaczu napięciowym (rys. 8-32) sprzężenie zwrotne otrzymane po przyłączeniu do jego

Rys. 8-32. Schemat wzmacniacza ze sprzężeniem zwrotnym

zacisków wyjściowych dodatkowego obwodu zwanego obwodem sprzężenia zwrotnego. Zaciski prawe tego obwodu znajdą się pod napięciem U₂, na zaciskach zaś lewych wystąpi napięcie U'₂, które doprowadza się do zacisków wejściowych wzmacniacza. Stosunek tych napięć nazywamy współczynnikiem sprzężenia zwrotnego:

Doprowadzenie do wzmacniacza dodatkowego napięcia U'₂ powoduje w nim zmianę rozkładu napięć, przy czym może nastąpić albo zmniejszenie wzmocnienia — jest to sprzężenie zwrotne ujemne, albo też zwiększenie wzmocnienia — jest to sprzężenie zwrotne dodatnie.

Najczęściej przy wzmacniaczach stosuje się sprzężenie zwrotne ujemne, w tym przypadku pozornie może się wydawać, że jest ono niekorzystne, skoro w wyniku doprowadza do zmniejszenia wzmocnienia. Jednakże w stosowanych obecnie urządzeniach wzmacniających uzyskanie dostatecznie dużego wzmocnienia nie sprawia żadnych trudności, a zastosowanie ujemnego sprzężenia zwrotnego przyczynia się w dużym stopniu do poprawy pracy wzmacniacza, powodując zmniejszenie zniekształceń sygnałów wzmacnianych i wyeliminowanych szumów.

251