CCI20111111137

10.4. Transformatory trójfazowe

Do przetwarzania napięć prądu trójfazowego można zastosować albo grupę trzech jednakowych transformatorów jednofazowych, albo najczęściej jeden transformator trójfazowy.

Transformator trójfazowy składa się z rdzenia o trzech słupach. Na każdym z nich nawinięte są uzwojenia pierwotne i wtórne poszczególnych faz (rys. 10-4). Początki i końce uzwojeń poszezegól-

a c

Rys. 10-4. Schemat transformatora trójfazowego

nych faz wyższego napięcia oznacza

się odpowiednio A, B, C oraz A_lt B_x, C_1; a niższego napięcia małymi literami.

Transformator trójfazowy pracuje na tej samej zasadzie co i transformator jednofazowy. Uzwojenie pierwotne każdej fazy wytwarza swój strumień magnetyczny, który zamyka się przez jarzma i słupy (rdzenie) pozostałych dwóch faz. Strumienie poszczególnych faz są przesunięte względem siebie o 1/3 część okresu, czyli o 120°; wynika to z właściwości układu trójfazowego.

Uzwojenia pierwotne transformatora trójfazowego albo grupy trzech transformatorów jednofazowych można łączyć w gwiazdę albo w trójkąt. Tak samo można łączyć i uzwojenia wtórne.

Połączenie w gwiazdę (oznaczenie Y — napięcie wysokie i y — napięcie niskie) wykonuje się łącząc końce uzwojeń trzech faz w jeden punkt zerowy, początki zaś wyprowadza się na zewnątrz (rys. 10-5). Połączenie w trójkąt (oznaczenie D — napięcie wyższe, d — napięcie niższe) osiąga się, łącząc koniec uzwojenia pierwszej fazy z początkiem drugiej, koniec drugiej z początkiem trzeciej i koniec trzeciej z początkiem pierwszej. Z otrzymanych trzech punktów połączenia faz wyprowadza się przewody na zewnątrz (rys. 10-6). Można także łączyć uzwojenia pierwotne i wtórne tego samego transformatora w sposób różny.

Największe zastosowanie ma najprostszy układ YyO — napię-< I< ■ wysokie gwiazda, napięcie niskie — gwiazda z przewodem zerowym. Istnieje jeszcze szereg innych możliwości łączenia uzwojeń

Rys. 10-5. Schemat transformatora trójfazowego o połączeniu uzwojeń gwiazda-gwiazda (YyO)

Rys. 10-6. Schemat transformatora trójfazowego o połączeniu uzwojeń trójkąt-trójkąt (Dd)

transformatorów trójfazowych, liczbę możliwych układów sprowadza się do dwunastu.

Przekładnia transformatora trójfazowego wyraża się stosunkiem napięć między przewodowych górnego do dolnego w stanie jałowym.

10.5. Praca równoległa transformatorów. Regulacja napięcia w transformatorach

Rysunek 10-7 przedstawia schemat dwóch transformatorów połączonych równolegle. Uzwojenia pierwotne tych transformatorów są przyłączone do sieci doprowadzającej energię do transformatorów. Uzwojenia wtórne przyłącza się do sieci, którą transformatory zasilają.

Łączenie równoległe transformatorów ma zastosowanie w razie zwiększenia ilości zainstalowanych odbiorników, gdy moc jednego transformatora staje się niewystarczająca, np. gdy przyłącza się do sieci nowe zakłady przemysłowe, nowe budynki mieszkalne,

18* 275