CCI20111111160

nego jego prędkość obrotowa nie zmienia się, a jedynie bieguny magnetyczne wirnika będą nieco przesunięte wstecz względem biegunów pola wirującego stojana. Przy nadmiernym przeciążeniu silnik „wypada z synchronizmu” i staje.

/ Cenną zaletą silnika synchronicznego jest możność poprawienia współczynnika mocy cos 9 sieci, do której jest przyłączony. Osiąga się to przez zmianę natężenia prądu w obwodzie wzbudzenia silnika synchronicznego/A więc jeżeli prąd wzbudzający zmniejszy się i silnik będzie niedowzbudzony, zacznie on pobierać z sieci dodatkowo prąd bierny, spóźniający się w fazie względem napięcia, czyli silnik synchroniczny będzie miał charakter odbiornika indukcyjnego. Odwrotnie, przy zwiększeniu prądu wzbudzającego nastąpi tzw. przewzbudzenie silnika i wówczas zacznie on również pobierać z sieci dodatkowo prąd bierny, lecz wyprzedzający w fazie napięcie. Wówczas silnik synchroniczny ma charakter odbiornika pojemnościowego. Tę właściwość silnika wyzyskuje się w sieciach o znacznym obciążeniu indukcyjnym w celu poprawienia wartości cos <P. Taki przewzbudzony silnik przeznaczony do poprawy cos <p nazywa się kompensatorem synchronicznym; bywa on instalowany w zakładach przemysłowych posiadających dużo odbiorników o charakterze indukcyjnym.

14.1. Zasada działania silnika indukcyjnego. Silniki zwarte

Praca trójfazowego silnika indukcyjnego (asynchronicznego) oparta jest na wyzyskaniu zjawiska wirującego pola magnetycznego, wytwarzanego, podobnie jak w silnikach synchronicznych, przez prąd trójfazowy.

Budowa stojana trójfazowego silnika indukcyjnego w zasadzie nie różni się od budowy stojana silnika synchronicznego. W żłobkach jego jest tak samo rozmieszczone uzwojenie trójfazowe. Natomiast budowa wirnika silnika indukcyjnego jest zupełnie inna. Pod względem budowy rozróżnia się dwa rodzaje wirników, tzw. klatkowe i pierścieniowe.

Wirnik klatkowy składa się z rdzenia w kształcie walca wykonanego z odizolowanych blach stalowych. W żłobkach na zewnętrznej powierzchni rdzenia umieszcza się uzwojenie wirnika. Uzwojenie to składa się z szeregu prętów miedzianych lub aluminiowych zwartych na obu końcach pierścieniami również miedzianymi lub aluminiowymi, umieszczonymi po obu stronach wirnika. Uzwojenie to tworzy rodzaj klatki (rys. 14-7), stąd nazwa wirnika — klatkowy. Silniki indukcyjne o tego rodzaju wirnikach nazywają się zwartymi, ponieważ pręty ich uzwojeń są zwarte przez pierścienie. Rys. 14-2 przedstawia części zwartego silnika indukcyjnego.

Jeżeli zaciski uzwojenia stojana przyłączymy do sieci trójfazowej, to w uzwojeniu tym popłynie prąd, który wytworzy w rdzeniu stojana wirujące pole magnetyczne. Linie magnetyczne tego pola podczas jego wirowania będą przecinały pręty klatki wirnika wytwarzając w nich s.em. indukcji, pod wpływem której w zwar-

321

21 Elektrotechnika