CCF20120607006

SAPONINY są to glikozydy mające zdolność wytwarzania piany z wodą lub z alkoholem oraz rozpuszczania czerwonych krwinek.

Stosowane jako bezpieczne jeśli nie zetkną się z uszkodzonymi naczyniami woskowatymi — powodują wtedy zatrucie.

W lecznictwie mają znaczenie jako Środki wymiotne i wykrztuśne oraz leki nasercowe. Najbardziej znane rośliny zawierające saponiny to: kasztanowiec, naparstnica, mydlnica lekarska, pierwiosnka, połonicznik, nagietek.

08:18

Saponiny

-    heteroglikozydy - gorzkie substancje o właściwościach silnie pieniących.

Charakterystyczne dla nasion roślin strączkowych (ok. 0,5%).

Bogate w saponiny są też: szpinak, buraki cukrowe i ziemniaki i soja.

Są to związki:

-    trwałe,

-    nie rozkładają się ani w warunkach obróbki cieplnej, ani też w czasie procesów fermentacyjnych,

-    wypłukują się w czasie moczenia.

Trudno wchłaniają się z przewodu pokarmowego, jednak przy częstym spożywaniu mogą przechodzić do krwioobiegu, gdzie powodują hemoiizę erytrocytów oraz powodują zaburzenia żołądkowo-jentowe, drgawki.

Są inhibitorami niektórych enzymów. Zatrucie może nastąpić jednak tylko przy dużych stężeniach, np. kąkolem zawierającym ok. 5-7% związków saponinowych - głownie gitageniny.

W przewodzie pokarmowym ulegają częściowemu rozpadowi do sapogenin, które po wchłonięciu wydalane są z moczem.

• Saponiny sterydowe występująm.in. w liściach naparstnicy i agawy, natomiast saponiny

trójterpenowe można znaleźć m.in. w mydlnicy lekarskiej, kasztanowcu zwyczajnym, lukrecji gładkiej. Do popularniejszych saponin triterpenowych należą: escyna, glicyryzyna (rys. 7), a do ważniejszych saponin steroidowych należą: diosgenina, gitogenina.