CIMG0145

Poprawa żywienia

Ogólna poprawa w żywieniu, zwłaszcza na południu Francji, spowodowała, że społeczeństwo stało się silniejsze i zdrowsze, o odporniejszym na choroby systemie immunologicznym. Podobna sytuacja miała miejsce w XIX wieku w Anglii, kiedy na skutek poprawy diety zmniejszyła się umieralność na koklusz.

W latach 1628—29 w północnych Włoszech panował głód: ziarno było bardzo drogie, a na kontynencie europejskim pojawiła się największa epidemia dżumy. Po 1662 roku ziarno we Francji stało się tańsze, co wpłynęło na poprawę w odżywianiu całej populacji.

Jest to najważniejszy czynnik prowadzący do zniknięcia dżumy. W XVII wieku niektórzy szczęśliwi członkowie europejskiej społeczności byli częściowo lub całkowicie odporni na wirusa, ponieważ, jak wiemy, mieli mutację CCR5-A32. Przez lata, przede wszystkim w miastach leżących na głównych szlakach handlowych Francji, wzrastała liczba osób wykazujących odporność. W rezultacie malała liczba ludzi podatnych na wirus w tych miejscowościach.

Aby epidemia mogła się utrzymywać, musi występować odpowiednia liczba osób podatnych na chorobę. Zwiększenie w dużych miastach Francji liczby osób odpornych na chorobę utrudniało rozwinięcie się epidemii. W ten sposób dżuma straciła swój bastion we Francji. Był to początek gwałtownego końca dżumy krwotocznej.

\K.ov\\e.c. wieku

Stopniowemu wzrostowi liczby osób odpornych na chorobę w miastach Francji towarzyszyły prawdopodobnie inne czynniki wcześniej wymienione. Wspólnie doprowadziły one do nagłego zniknięcia wirusa. Wystarczyło, aby łańcuch zakażeń został przerwany w jednym roku, by choroba nie pojawiła się nigdy więcej. Jej powrót mógł nastąpić wyłącznie w wyniku powstania nowego źródła zakażenia leżącego poza Europą.

hOWO

naszej książce używamy często słowa zaraza²⁰”, które ma wielora

kie znaczenie. Jest stosowane w opisach nieprzyjemnych zdarzeń, począwszy od plagi szarańczy w Starym Testamencie, na pandemii grypy w latach 1917—19 skończywszy. Jest to też nazwa własna niektórych chorób (takich jak dżuma dymienicza). Stosuje się również ten termin, opisując sene epidemii występujących w Europie w następstwie czarnej śmierci.

Istnieje jednak interesująca i ważna klasa chorób w mniejszym lub większym stopniu odpowiadająca naszemu intuicyjnemu pojęciu zarazy. Są to choroby nowo powstałe, wspomniane w rozdziale 15.

Akceptując fakt, iż czarna śmierć nie była wywołana dżumą dymieniczą, jest jasne, że żaden znany czynnik chorobotwórczy nie był za nią odpowiedzialny oraz że była to pierwsza (choć i najstraszniejsza) z długiej linii nowo powstających chorób, które dotknęły ludzkość od zarania cywilizacji. Te śmiertelne zakażenia pojawiają się tajemniczo znikąd, mają swój ustalony przebieg, a następnie znikają. Lecz czasami mogą powrócić.

Musimy przyjąć do wiadomości niebezpieczeństwo powtórnego pojawienia się czarnej śmierci; takie zdarzenie mogłoby zniszczyć całą naszą cywilizację.

Oczywiste jest, że należy zająć się analizą biologiczną znanych chorób odzwierzęcych, które pojawiły się w XX wieku. Każdy z nas wie o niepowstrzymanej pandemii HIV (AIDS), choć w ciągu ostatnich 30 lat pojawiło się wiele nowych chorób. Jeśli istnieje jakakolwiek możliwość

20 piague (ang.) — zaraza, plaga, dżuma

217