cw1 5

I. Twardość ogólna

Twardość wody określa zużycie określonych ilości mydła bez wytwarzania piany Przyczynę powstania tego zjawiska należy upatrywać w obecności jonów, wapnia, magnezu, żelaza, manganu, glinu, cynku oraz innych kationów, które z mydłem tworzy nierozpuszczalne mydła wapniowe, magnezowe i inne

Wapń i magnez - główne składniki wody powodujące jej twardość - znajdują się w środowisku wodnym przeważnie w postaci: wodorowęglanów - Ca(HCOj)2, Mg(HCOj)j; siarczanów (VI) - CaSO*. MgSO<; chlorków - CaClj, MgCłj oraz małych ilości węglanów -CaCOj, MgCOj. natomiast rzadziej w postaci azotanów (V) lub wodorotlenków.

Twardość wody surowej (niegotowanej) nazywa się twardością ogólną Na twardość ogólną składa się twardość przemijająca i twardość stała.

Twardość przemijająca wywołana jest obecnością wodorowęglanów wapnia i magnezu - Ca(HCOj)j i Mg(HCOj);. Usunięcie tego typu twardości następuje podczas termicznego rozkładu tych związków w procesie gotowania, według równania

Ca(HCOj): -> CaCOj + COj T + HjO Mg(HCOj>2 -> Mg(OH)j + 2 COj t

Podczas ogrzewania wody rozpuszczalność ditlenku węgla ulega stopniowemu obniżeniu. Następuje jego wydzielanie do atmosfery. Prowadzi to do naruszenia równowagi węgłanowo-wapniowej. Z wody wytrąca się trudno rozpuszczalny CaCOi oraz Nlg(OH)2. Powstałe związki są przyczyną tworzenia się kamienia kotłowego.

Twardość wody pozostającą po przegotowaniu nazywa się twardością stalą.

Równolegle do podziału twardości wody na przemijającą i stałą stosuje się podział uwzględniający skład chemiczny soli wapnia i magnezu, zgodnie z którym twardość ogólna składa się z twardości węglanowej i twardości niewęglanowej. W tabeli 1 scharakteryzowano twardość ogólną wody, będącej sumą wszystkich rodzajów związków wapnia i magnezu występujących w środowisku wodnym, w podziale wg kationów i anionów.