Scan1

1. Twardość ogólna

Twardość wody określa zużycie określonych ilości mydła bez wytwarzania piany. Przyczynę powstania tego zjawiska należy upatrywać w obecności jonów: wapnia, magnezu, żelaza, manganu, glinu, cynku oraz innych kationów, które z mydłem tworzą nierozpuszczalne mydła wapniowe, magnezowe i inne.

Wapń i magnez - główne składniki wody powodujące jej twardość - znajdują się w środowisku wodnym przeważnie w postaci: wodorowęglanów - Ca(HC0₃)2₅ Mg(HC0₃)2; siarczanów (VI) - CaS04, MgSO-i; chlorków - CaCh, MgCh oraz małych ilości węglanów -CaC0₃, MgC0₃, natomiast rzadziej w postaci azotanów (V) lub wodorotlenków.

Twardość wody surowej (niegotowanej) nazywa się twardością ogólną. Na twardość ogólną składa się twardość przemijająca i twardość stała.

Twardość przemijająca wywołana jest obecnością wodorowęglanów wapnia i magnezu - Ca(HC0₃)2 i Mg(HC0₃)2. Usunięcie tego typu twardości następuje podczas termicznego rozkładu tych związków w procesie gotowania, według równania:

Ca(HC0₃)2 -> CaC0₃ + C0₂1 + H₂0 Mg(HC0₃)₂ -> Mg(OH)₂ + 2 C0₂1

Podczas ogrzewania wody rozpuszczalność ditlenku węgla ulega stopniowemu obniżeniu. Następuje jego wydzielanie do atmosfery. Prowadzi to do naruszenia równowagi węglanowo-wapniowej. Z wody wytrąca się trudno rozpuszczalny CaC0₃ oraz Mg(OH)2. Powstałe związki są przyczyną tworzenia się kamienia kotłowego.

Twardość wody pozostającą po przegotowaniu nazywa się twardością stałą.

Równolegle do podziału twardości wody na przemijającą i stałą stosuje się podział uwzględniający skład chemiczny soli wapnia i magnezu, zgodnie z którym twardość ogólna składa się z twardości węglanowej i twardości niewęglanowej. W tabeli 1 scharakteryzowano twardość ogólną wody, będącej sumą wszystkich rodzajów związków wapnia i magnezu występujących w środowisku wodnym, w podziale wg kationów i anionów.

1