w
ósmy
podwójny’
stokrotny
trojaki
Liczebniki ułamkowe nie odmieniają się przez przypadki, ich fonna zależy od rzeczownika:
- półtrzecia roku,
- półtorej mili,
- półtora kilograma.
Części mowy - Czasowniki Wyrazy oznaczające czynność dokonującą się trwającą w czasie. Czasownik odpowiada na pytania: co robi, co się dzieje, np. pisze, myśli. Rozróżniamy czasowniki:
nieprzechodnie "on śpiewa, on leży"
wielokrotne
(czynność wykonana wiele razy) wozi, nosi, sypia
niedokonane
(występuje we wszystkich czasach) rzucać, migać
przechodnie
(czynność rządzi dopełnieniem)
"wziął książkę" - "książka została wzięta'
jednokrotne
(czynność wykonywana raz) wiezie, niesie, śpi
dokonane
(nie występuje w czasie teraźniejszym) rzucić, mignąć
Niedokonaność lub dokonaność czasownika nazywamy aspektem. Czasowniki występują w postaci:
odmiennej |
nieodmiennej |
czasowniki osobowe |
bezokolicznik |
(koniugują się, czyli posiadają |
reprezentatywna forma każdego czasownika, figuruje |
formy strony, rodzaju, trybu, czasu |
jako hasło słownikowe; ma znamiona rzeczownika i w' |
i liczby); |
zdaniu może być: podmiotem - śpiewne jest miło; |
liczba - pojedyncza i mnoga; |
orzecznikiem - żyć to pracować; |
osoba - pierwsza, druga, trzecia; |
dopełnieniem - umiem śpiewać; |
czas - teraźniejszy', przeszły, |
oraz równoważnikiem zdania - widać, że zaczął wreszcie |
przyszły (prosty i złożony); |
pracownć; |
rodzaj - męski, żeński, nijaki w 1. |
końcówki bezokolicznika: -ć,-c; |
poj., męskoosobowy i niemęskoosobowy w 1. mn.; strona - czynna, bierna, zwrotna; tryb - orzekający, przypuszczający, rozkazujący |
iść, spać, biec |
imiesłów' przymiotnikowy |
imiesłów przysłówkowy |
(deklinuje się) |
współczesny (końcówka -ąc): |
czynny (końcówki: -ący, -a, -e): płynący, widząca, śmiejące się; |
idąc, śpiąc |
uprzedni (końcówki: -łszy, -wszy): | |
bierny (końcówki: -any, -a, -e, -ty, |
wziąwszy, wyszedłszy |