CCF20130428001

3. Faeocytoza

Do komórek, które fagocytują zaliczamy:

•    makrofagi tkankowe

•    monocyty krążące

•    komórki dendrytyczne mieloidalne i niemieloidalne    »

•    komórki mikrogleju w OUN

•    histiocyty USŚ - wątroba, śledziona, szpik kostny, płuca, tkanka łączna podskórna, podśluzówka jelit, węzły chłonne Etapy fagocytozy:

Chemotaksia - ruch komórki fagocytarnej w kierunku bodźca np.: bakterii, która może być pochłonięta

•    ruch ten warunkują chemotaksyny egzogenne - wytwarzane przez drobnoustroje oraz chemotaksyny endogenne - wytwarzane przez własne kom organizmu

•    do chemotaksyn należą: produkty aktywacji dopełniacza (fragment C5a), substancje uwalniane z martwych kom, lipopolisacharydy bakteryjne obecne w przestrzeni pozakomórkowej, cytokiny

Adherencia - przyleganie bakterii do błony komórkowej fagocyta, zachodzi za pomocą opsonin

•    nieswoiste: receptory dla dopełniacza, receptory TLR, CRP

•    swoiste: przeciwciała dla danego zarazka, głównie IgM, IgG

Pochłanianie - bakteria zostaje zamknięta wewnątrz cytoplazmatycznej wodniczki -fagosomu Powstanie fagolizosomu - łączenie się lizosomów makrofagów lub ziarnistości neutrofili z fagosomem;

Trawienie pochłoniętej bakterii przez uwalniane enzymy lizosomalne. Zachodzi dezintegracja zarazka. Zabity zarazek jest rozkładany przez enzymy hydrolityczne do prostszych związków

Lektynofagocytoza - alternatywne nazewnictwo dia fagocytozy, gdyż adherencja jest następstwem wiązania się lektyn bakteryjnych z odpowiadającymi im węglowodanami na powierzchni fagocyta lub odwrotnie - lektyna fagocyta z węglowodanami powierzchni bakterii Opsonofagocytoza - w procesie fagocytozy dodatkowo uczestniczą przeciwciała lub fragmenty dopełniacza

Skuteczność obronna układu fagocytarnego może ulegać osłabieniu w skutek:

•    neutropenii np. cykliczna neutropenia - regularne i okresowe wahania liczby neutrofili

•    niedostatecznej chemotaksji (syndrom leniwych leukocytów)

•    braku pochłaniania i braku wewnątrzkomórkowego zabijania bakterii np. niezdolność granulocytów do tworzenia H_?0₂ lub braku MPO (syndrom granulocytopatii)

Negatywne następstwa fagocytozy

•    powstałe w fagocytach związki chemiczne powodujące wewnątrzkomórkowe zabijanie bakterii niszczą w ciągu kilku godzin same fagocyty, a uwalniające się z komórki niszczą znajdujące się w pobliżu drobnoustroje i tkanki gospodarza np. enzym lizosomalny - elastaza - uszkadzając płuca może spowodować rozedmę

•    większość gatunków bakterii ginie po sfagocytowaniu. Mycobacterium tuberculosis i Brucella mogą namnażać się w fagocytach będąc chronionym przed działaniem mechanizmów humoralnych i leków

4. Układ immunologiczny jako jeden z trzech układów sterujących organizm

Morfologicznym wyrazem oddziaływania układu nerwowego na układ immunologiczny jest np. dość bogate unerwienie centralnych i obwodowych narządów immunologicznych oraz utkania MALT przez układ autonomiczny. Zakończenia nerwowe tego układu tworzą z odpowiednimi receptorami, głównie adrenergicznymi na limfocytach B i T oraz mastocytach, połączenia przypominające synapsy nerwowe. Bodziec nerwowy jest więc w stanie spowodować pobudzenie mediatorów wewnątrzkomórkowych (cAMP, kinaz itp.), czego skutkami mogą być:

•    Wzmożenie reakcji humoralnej na antygen

•    Zmniejszenie proliferacji limfocytów T

•    Uwolnienie histaminy z komórek tucznych

•    Wyraźny wpływ daje pobudzenie włókien peptydergicznych nerwów obwodowych —> Substancja P (neuropeptyd) zwiększa rekrutację fagocytów w ognisku zapalnym i ich wydajność fagocytarną oraz proliferację limfocytów. Antagonistycznie wpływają inne peptydy, np. angiotensyna.

Wpływ układu immunologicznego na układ nerwowy realizuje się głównie przez wytwarzane cytokiny (wpływ hormonów wydzielanych przez limfocyty, np. GH, CRH jest minimalny)

•    interleukina I (IL-1), podobnie jak IL-6 i IL-8, a także czynnik martwicy nowotworu, oraz interferon wpływają wyraźnie na centralny układ nerwowy, wywierając działanie pirogenne

•    Interleukinie 1 przypisuje się wywoływanie senności, obniżenia uczucia łaknienia itp. objawów towarzyszących gorączce

•    Inny wpływ wywierany na centralny układ nerwowy to hamowanie uczucia bólu, ponieważ w ognisku zapalnym powstaje cały szereg opioidów o oddziaływaniu przeciwbólowym.

Równie wielorakie są powiązania między układem hormonalnym i układem odpornościowym

•    Połączenie somatotropiny, z odpowiednim receptorem na komórkach układu immunologicznego może m.in. wywołać wzmożenie różnicowania się limfocytów i syntezy przeciwciał lub reakcji cytotoksycznej

2