Dom Aktywny

W Danii, na Półwyspie Jutlandzkim, powstał pierwszy na świecie aktywny dom: pełen światła, inteligentny i produkujący energię na własne potrzeby - House for Life. O jego zaletach pisze Beata Dżon

- Chętnych do eksperymentalnego zamieszkania zgłosiło się wielu, również spoza Danii. Zależało nam na rodzinie z dziećmi, by dom był jak najwszechstronniej użytkowany. To miła niespodzianka, w grudniu rodzina ma się jeszcze powiększyć, zatem powstaje „nowy scenariusz” i dla tego domu - mówi architektka Lone Teifer, strategiczny manager projektu w Velux.

Nowi mieszkańcy mają zadania do wykonania: cykliczne raportowanie o stanie domu i swoim samopoczuciu w nowym otoczeniu, również na specjalnym blogu nastronach firmy. Blog ma być tłumaczony na angielski, by zainteresowani wykorzystaniem technologii z modelowego domu również z innych krajów mogli się z uwagami zapoznać. Przez rok eksperymentu Simonsenowie będą mieszkać, płacąc symboliczny czynsz i nie martwiąc się ewentualnymi usterkami. Każda rodzina do kolejnych domów, prawdopodobnie we Wrocławiu również, jak w Danii, wybrana zostanie na podstawie

Oszczędny w kolorystyce i materiałach, dzięki ogromnej liczbie okien House for Life wydaje się przezroczysty. Nic dziwnego - w zwykłych domach okna stanowią 20 - 25 proc. powierzchni podłóg, a w House for Life - aż 40 proc. Dlatego chociaż Dania nie jest krajem o dużej liczbie słonecznych dni, poziom światła w domu jest porównywalny do tego w Hiszpanii czy Grecji.

To niezmiernie ważne, bowiem w krajach rozwiniętych człowiek spędza prawie 90 proc. czasu w pomieszczeniach. A przy tym wpływ światła słonecznego na nasze samopoczucie jest powszechnie niedoceniany, tymczasem warunki panujące w aż jednej trzeciej budynków mogą mieć negatywny wpływ na nasze zdrowie. Brak kontaktu ze światłem słonecznym powoduje niedobór witaminy D w organizmie, co może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych - osteoporozy, kruchości kości, raka oraz depresji.

Nie tylko jednak wielkość okien świadczy o wyjątkowości tego budynku.

Dom aktywny

House for Life jest pierwszym domem w ramach projektu architektonicznego Model Home 2020. Do 2010 roku powstanie sześć takich modelowych domów aktywnych, m.in. w Londynie i Hamburgu, a także w Alpach oraz - uwaga, uwaga - w Polsce, prawdopodobnie we Wrocławiu. Wybrane rodziny będą mogły kupić domy po niższej niż rynkowa cenie. W koncepcji zakłada się późniejsze wykorzystanie technologii w powszechnym budownictwie mieszkaniowym. Stąd również wynika indywidualizacja sześciu modeli domów w projekcie, w zależności od kultury i klimatu kraju. Pod Hamburgiem będzie to adaptowany stary dom. W alpejskiej wiosce w Austrii projekt nawiązywać będzie do typowej architektury tego regionu. Nie dziwi zatem zainteresowanie środowisk architektów, firm budowlanych i ewentualnych przyszłych mieszkańców modelowego budynku.

Dom aktywny produkuje energię, inteligentnie nią zarządza, jest funkcjonalny, zdrowy i komfortowy. Wszystko dzięki energooszczędnej technologii, strategicznemu usytuowaniu okien, baterii słonecznych oraz kanałów wentylacyjnych, które mają sprawić, że słońce, światło dzienne i świeże powietrze będą zamienione na elektryczność, ciepło, naturalne oświetlenie i wentylację. Zdalna kontrola tzw. io-homecontrol pozwoli na oszczędności energii. Zaprogramowane okna automatycznie się otworzą tylko w momencie odłączenia grzejników (ogrzewanie całkowicie oparte jest na energii słonecznej). Po zmierzchu zostaną zasłonięte roletami zewnętrznymi, by zminimalizować straty ciepła...

Kawa na parapecie

W połowie kwietnia ten modelowy dom jednorodzinny został otwarty dla publiczności. W ciągu pierwszego miesiąca House for Life w Lystrup na Jutlandii odwiedziło aż 20 tys. osób! Goście z całej Europy nakładali posłusznie niebieskie foliowe kapcie, między godz. 10 a 16 zaglądali we wszystkie zakamarki domu, do dwóch sypialni, pokoików dziecięcych, na trzy słoneczne tarasy i do dwóch łazienek, z których można było skorzystać. W pokoju dziennym czy komputerowo zarządzanej kuchni mogli się nacieszyć światłem nawet w pochmurne dni; wypróbować akustyczne możliwości wnętrz czy napić się kawy, przysiadając na niskich parapetach siedziskach.

Sześć szczęśliwych rodzin

W związku z tym że, jak się mówi, eksperyment wart więcej niż opinie ekspertów, od 1 lipca na 12 miesięcy zamieszkała w House for Life rodzina, wybrana w drodze konkursu. Sverre i Sophie Simonsenowie, programista i nauczycielka oraz ich 8 • i 6-letnie dzieci wezmą udział w niezwykłym eksperymencie, czyli testowaniu pierwszego na świecie Aktywnego Domu na co dzień. Wyposażeni będą w dwa telewizory, pralkę bez suszarki, by nie przekroczyć zużycia 4000 kWh rocznie - nieco mniej niż średnie zużycie w Danii.

-    To jedno z poświęceń, na które się godzimy, bo przy dzieciach jest sporo prania - mówią Simonsenowie.

Za to chodzenie boso jest przyjemnością w domu, w którym słoneczne panele dostarczają ciepła systemowi ogrzewania podłogowego.

Prace nad projektem trwały rok, budowa domu osiem miesięcy. Koszt 190-metrowego, piętrowego domu wyniósł ok. 4 min koron duńskich (ok. 580 tys. zł).

-    Jak na Jutlandię, drogo, jak na Kopenhagę, zwykła cena -mówią agenci nieruchomości.

„castingu”i będzie się musiała zobowiązać do wypełniania norm eksperymentu. Być może te kolejne będą miały zwierzęta domowe, które również będzie można poddać obserwacji.

Dług wobec środowiska

Eksperyment z domami modelowymi ma jeszcze jeden ważny aspekt: ochronę środowiska naturalnego. Duński House for Life jest w stanie produkować więcej energii ze słońca i powietrza niż potrzebuje - już w ciągu pierwszego roku użytkowania. Rozpocznie zatem spłatę długu ekologicznego wobec środowiska.

-    Nie zapominajmy o „szarej energii", czyli energii zużytej od początku projektu i budowy i tej wynikającej z przyszłej uty-lizacji czy recyklingu obiektu. By mógł uchodzić za dom aktywny, trzeba udokumentować okres spłaty długu ekologicznego. Przewidujemy, że duński modelowy dom spłaci za około 30 lat swój dług wobec środowiska - wyjaśnia Lone Teifer.

Nie tylko prywatni inwestorzy są zainteresowani obiektami nieemitującymi CO2 i energooszczędnymi. W Kopenhadze powstaje Green Lighthouse - Zielona Latarnia - obiekt publiczny na potrzeby studentów wydziału przyrodniczego. Prezentowany będzie podczas konferencji ONZ w sprawie zmian klimatu, pod koniec bieżącego roku.

-    To eksperyment, oparty na wykorzystaniu energii słonecznej, połączeniu miejskiego ogrzewania, systemów ogrzewania i chłodzenia energią słoneczną i magazynowaniu ener-

p gii w zależności od pory roku-S mówi z entuzjazmem Lone § Teifer.