DSC00026 5

7. Zaburzenm wn»fco<n zwiąmw z» stresem...

«•

fesc lęk. W dwóch ostatnich polskich podręcznikach psychiatrii wydanych^

80. używany jest termin .nerwica Jobijna'* (S. Leder) bądź też fobie są uuz\*rmam z nerwicy lękowy (T Bilikicwicri. W 10 edycji „Międzynarodowej kłasyhkjłcjseb||H fICO'10) z 1992 ł zaburzenia lękowe w postaci fobii kodowane są tako F dziale „Zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i występujące pod postawą san* tyczną". Natomiast w klasyfikacji amerykańskiej DSM począwszy od jej toaw^B cji pochodzącej z 1980 r. zespoły psychopatołogiczne z objawami fobii w skład zaburzeń lękowych (cuudety disorders). W obu aktualnych klasy^mH (ICD-10, DSM-IV) można wyróżnić trzy rodzaje zaburzeń o charakterze ffónj&^B agorafobia, fobie swoiste i fobia społeczna. W każdym z tych zaburzeń objasn^^^^B stępują w innych sytuacjach, zawsze jednak objawy fobii mają cechy wspólne, ne z ich pojawianiem się i konsekwencjami. Niektóre fobie występują razem ztęjfraB zaburzeniami psychicznymi, zwłaszcza z innymi zaburzeniami lękowymi oraz 9Mg. sją. W największym stopniu dotyczy to ago rafob ii, najczęściej wiążącej się z obuwani o charakterze zespołu lęku napadowego.

Istnieją określenia bardzo licznych objawów fobii. W tub. 3.6. zamieszcza*) jszet autora rozdziału „ftychopatologia⁰ w I tomie niniejszego podręcznika (s. 376} ichfiżp ba wynosi 61. Stanowi to jednak tylko dziesiątą część różnych rodzajów fobii a^B niemych na stronie internetowej www phobialist.com. Trzeba jednak podkreślił, żenię wszystkie te rodzaje fobii występują w omawianych tu zaburzeniach, takich jak rafu fobia, fobie swoiste i fobia społeczna. Największa ich liczba określa fobię specyficzny dawniej nazywane fobiami prostymi Niektóre objawy o charakterze fobii w\ Lcu>r związek z zaburzeniami o charakterze obsesyjne-kompulsyjnym jnp. ajchmokfett* obawa przed ostrymi przedmiotami, którymi można by zrobić krzywdę Niskiej aSBT lub hłpochondryczno-depresyjnym (np. karcynofobia — obawa przed chorobą nowocap rewą) Objaw dysmorfofobii (obawa przed zmianą wyglądu zewnętrznego) często B stępuje w początkowym okresie schizofrenii.

Obecnie akceptowany jest powszechnie pogląd, że do powstania zaburzeń o charak terze fobii dochodzi w wyniku interakcji czynników genetycznych i środowiskowych Czynniki genetyczne dotyczą predyspozycji biologicznej i osobowościowej do £bB pienia danego zaburzenia. W niektórych fobiach mogą wynikać ze zjawisk związanych z ewolucyjnym rozwojem gatunku ludzkiego lub nawet wcześniejszych etapów cwoltr cyjnych. Czynniki środowiskowe zaś mogą być bardziej lub mniej specyficzne NfiR są związane z uwarunkowaniem i uczeniem się wynikającym ze znajdowania §j w określonych sytuacjach we wcześniejszym okresie żyda.

Próby leczenia zaburzeń o charakterze fobii w ostatnim stuleciu odegrały istotną* lę w tworzeniu teorii i praktyki terapii zarówno psychodynamicznej, jak i bcłundOtfŁ nej. Istotny postęp w leczeniu psychoterapeutycznym takich zaburzeń jest zwtąSjp z wprowadzeniem terapii behawioralno-poznawczych, które okazały się tutaj ru»bai dziej skuteczne. W odróżnieniu od tradycyjnych metod psychodynamtenH metod) behawioralno-poznawcze nie skupiają się na przyczynach zaburzeń, lecz raczej dt(> najlepszym radzeniu sobie w sytuacjach lękotwórczych i na możliwości ich opanowani*. Natomiast nowy kierunek dla badania biologicznych mechanizmów zabuma o charakterze fobii został wytyczony przez obserwacje kliniczne wskazujące na SBH wość leczenia tych zaburzeń przez stosowanie środków farmakologicznych. Dotyczy* prób farmakologicznego leczenia lęku napadowego w latach 60. i fobii społeczne) «b uch 60. Wprowadzenie w ostatniej dekadzie XX w leków przedwdepresymych B