DSC00209

go i dwiema prostopadłymi podziałkami długości 10 cm, opisanymi w milimetrach lub sto-sownie do skali danej mapy. Podczas nanoszenia punktu znajdujemy odpowiedni kwadra) siatki i ustawiamy przyrząd tak, jak zostało to pokazane na rysunku 12,14, Wobec braku przyrządu wykonanego fabrycznie moZna samodzielnie sporządzić współrzędnik z kalki milimetrowej.

12.6.4. Nanoszenie szczegółów sytuacyjnych zdjętych metodą ortogonalną

Sposoby kartowania punktów sytuacyjnych zależą od metody pomiaru i posiadanych przyrządów. Najprostszy zestaw do nanoszenia szczegółów zdjętych ortogonalnie obejmu* je ogólnie dostępne przybory kreślarskie: liniał i ekierki, podziałkę transwersalną w odpowiedniej skali, cyrkiel-odmierzacz.

Dla skartowania tymi przyrządami pojedynczego punktu sytuacyjnego, należy na boku osnowy wykreślonym wcześniej na arkuszu, odmierzyć w skali od początku linii pomiarowej odcinek równy odciętej szczegółu, a następnie z uzyskanego punktu wystawić ekierką we właściwą stronę linii prostą prostopadłą i odłożyć na niej zmierzony na po* działce transwersalnej odcinek rzędnej. Po nakłuciu sąsiednich punktów wyznaczających kontur pewnego obiektu np. budynku, należy zgodnie ze szkicem potowym połączyć je ze sobą ołówkiem, zaś w przypadku obiektu punktowego (drzewo, granicznik, słup, punkt osnowy itp.) wstawić odpowiedni symbol. Kontynuując powyższe postępowanie, stopniowo tworzymy na arkuszu pierworysu obraz sytuacji terenowej. Opisana metoda stosowana wtedy, gdy nie dysponujemy odpowiednim nanośnikiem, jest żmudna i stosunkowo mało dokładna. Pewnym jej udoskonaleniem było wykorzystanie obecnie nieużywanych tzw. trójkątów Engela, opisywanych w niektórych starszych podręcznikach geodezji.

Już od dawna podstawowym przyrządem do ręcznego nanoszenia punktów pomierzonych metodą ortogonalną jest nanośnik prostokątny (koordynatograf kreślarski), wykonany po raz pierwszy przez czeską firmę Ćemus, od której pochodzi popularna nazwa tego nanośnika.

Rys. 12,15, Nanośnik prostokątny (typu ćemus)

Nanośnik prostokątny jest zbudowany na tej podobnej zasadzie co opisany wcześniej koordynatograf, tzn. podobnie jak tamten składa się z dwóch wzajemnie prostopadłych liniałów: nieruchomego X-Xdo odmierzania odciętych i ruchomego Y-Y do odkładania rzędnych (rys, 12,12). W użyciu można znaleźć nanośniki różnych producentów, lecz w Polsce najbardziej popularne są typy: NS 1, NS 2, NS 3 produkowane dawniej przez PZO | Warszawie. Wymienione typy nanośnika prostokątnego różnią się dostosowaniem do