DSC00269

120 lirykj ronwntyc/na

,.:_a takich jak oda, sond, * hy_mn

.    > poemat dygresyjny i

_łVCh * o-^cctnu - _ł01._mami wypowiedzi dla

_ków od»^"£ch irp^re*^f,'^taI'

ww** > liryczny¹'¹'' ^cP^ickich ‘ ^dri>^m;»y«»ych

U„,,h1 i** "»^lf _v „ich    p.,renie do uniwersalności

********* tW** ^U>

i , _m . bohaterów ronumtycatnycn: pomraaa tWielka Improwi^

%££££-*« »>'»• ....... ■*> i*—*-««£

, bohatera -» Ku-Boskifi komeda.

Z^h:_(vk, _Iin kem romanCJfCIIłych ze u ^lęchi na postulaty poetów i fi,₀.

2£ S ......'°_I^{h,M vt h}L ^aulT^ow' ^p,;^zevr^ażnie

rozważania filozoficzne i egzyscenqalne, takie jak w -> lirykach lozań-ima Mickiewicza. W swoich utworach poeci poruszali zagad-_nienia związane z istnieniem Boga, jego wpływem na losy świata, zada-wali pytania o metafizykę i eschatologię. Problematyka religijna obecna jest w utworach WddewkzmAnymistrz, Rozmowa wieczorna, Mędrcy, WiJzenic ora z w Hymnie .Smutno mi, Boże!" -> Juliusza Słowackiego i Modlitwę - Cypriana Norwida. Wątkiem popularnym (tak jak w każdej innej epoce) jest miłość. Uczucie to jest tematem niektórych ballad Mic-kiewicza. a także wierszy sztambuchowych i innych liryków (np. Do***. \j Alpach u Splugen, 1829). Tematykę miłosną podejmował też Słowacki. np.: Ostatnie wspomnienie. Do Laury, Przeklęstwo. Do***.

Sytuacja polityczna Polski, zabory i klęski kolejnych powstań - zrodziły potrzebę tworzenia liryki patriotycznej pisanej w duchu tyrtejskim (-♦ tyrteizm) lub-zwłaszcza po upadku powstania listopadowego- w nurcie elegijnym. Wyraźnie zary sowana indywidualność poetów, którą można odczytać z liryków osobistych, w poezji patriotycznej nie zanikała; utożsamiana ze zbiorowością wyrażała uczucia wspólne całemu narodowi. Motywy patriotyczne wykorzystał Mickiewicz w utworach -> Do matki Polki i -»Śmierć pułkownika, Słowacki w Hymnie i innych utworach pijanych podczas powstania listopadowego: -> Testament mój, Uspokojenie. Sowiński w okopach Woli, „Pośród niesnasków Pan Bóg uderza...”, i Norwid w wierszach: Moja ojczyzna, Bema pamięci żałobny rapsod, -♦ Fortepian Szopena, Język ojczysty, Rozebrana. Wśród znaczących utwo-

-••^.ucicftynyd

_nClu,H...-i —»*—>•    ⁱr^yka'^kl6rciWwlcmbyło.

^e ł, ie dać rzeczy słowo (-> Ogólniki), posługiwała su; mcdouwie.

'^VlC    przemilczeniem, parabolą (-> Ciemnot). Była to liryka o am-

^dzenl h uniwersalnych, przeciwstawiająca się zaściankowości poezji

^biC,aC ojczyzna). Norwid był zarazem w swojej liryce wyrazicielem ono-

nei nowatorskiej poetycko wizji Boga. Bohaterem wielu jego

^d°^kSVów byl podmiot wcielający w życie zasadę .nie z krzyżem Zbawi-

utwór    z krzyżem swoim za Zbawicielem" (-»Prometbidiow).

_cj_el^a za _liry_lcaci_lł j_ak Cos ty Atenom zrobił, Sokratesie, Spartakus,

^W {fvatela Johna Brown John Brown, -> Fortepian Szopena, krzyz

po oby/    _wzór g₀any naśladowania ukazywał cierpiącego Chrystusa

id^ziec ° 1 ludzkość do kontynuacji jego dzieła aż do chwili nadej-

oowolującc^u

- ‘o Nnwego leruzalem.

^ścia    konwencje poetyckie i programowane przez mą scenanu

^Mchowań stały się przedmiotem krytyki głównie w - komed.

“ _Pat, jowialski,    Śluby pameńskw).

List

List to pisemna wypowiedź kierowana do określonego adresata, najczęściej o charakterze prywatnym. Znane są również listy skierowane do szerszego grona odbiorców, np. listy pasterskie pierwszych chrześcijan. Z czasem kultura epistolarna i sama forma listu zaczęła ulegać modyfikacjom. Wiek XVIII zapoczątkował nowy gatunek powieści wykorzystującej korespondencję do ukazania perypetii bohaterów. Taką powieścią epistolarną jest Nowa Heloiza Jana Jakuba Rousseau, na gruncie polskim Nierozsądne śluby. Listy dwojga kochanków na brzegach Wisły mieszkających Feliksa Bernatowicza. List miłosny jako rekwizyt odgrywał ważną rolę w akcji wielu utworów komediowych (por. Męż i zona