DSC00273

128

128

inllcglośó od nal.i piicicnui. —............ ,_w

im właściwości liv/mV/t‘. Mcmikt siwor/yl podstaw*

^{5 < zie}‘lzin_v

⁵ '"aiiej

* • .....

im whisowosu iw/...----

dziś funl narwą ;wnłj»sychoiogii\

W ftłlscc* moda na magnet wm związana była

• • • • • .......

........................- —z c/.iuwieka, wiązały

jego -a-”¹'⁰'”    zamierzał wykorzystać ideę magnetyzmu

luJzi nićmi P«>l^az" _orcani_zacyjnych, tworząc w roku 1820 podległą

„• celach ksztalcącyc    _d/enia Przyjaciół Pożytecznej Zabawy,

filomatom organikę

,nn.vrznei magnetyzm był synonimem duchowej siły " literaturze roni. . ^ . _w)adzę głosił Duch, jedna z postaci 111 aę.

i „i«lzt człowiek; £    _{( Adama} Mickiewicza. Ta duchowa siła, pre-

śd_.DdJifo“'('c_______ ^    -^A—.......

czyli Promienistych.

tendująca do panowania nad światem pojawia się również w Wielkie Improwizacji. Zdaniem -> Juliusza Słowackiego ową władzą obdarzone byłv dzieci (-> Godzina myśli, Dziecina Lolka na rzymskich mogiłach). Mag-netyzm stał się również synonimem sentymentalnej (-► sentymentalizm) idei „domyślności serca” (por. powieść Marii Wirtemberskiej Mai wina, czyli Domyślność serca) i romantycznej teorii komunii dusz. Stąd też

-♦ Aleksander Fredro zaczerpnął pomysł zatytułowania jednej ze swoich najwybitniejszych komedii: -► Śluby panieńskie, czyli Magnetyzm serca. Teoria magnetyzmu, powinowactwa serc i dusz, została wykorzystana przez Gucia do wzbudzenia uczuć w dotychczas obojętnej wobec niego Anieli. Popularność postaci Twardowskiego i jego praktyk magicznych w ówczesnej literaturze (por. m.in. Mistrz Twardowski. Powieść z podań gminnych, 1840 -♦ Józefa Ignacego Kraszewskiego) sprawiła, iż w takim też kontekście magii i fantastyki pojawił się magnetyzm w noweli -> Józeła Dzierzkowskiego Lekarz magnetyczny (1846). W nowszej literaturze do idei duchowej „promienistości” nawiązywał w swoich powieściach Kornel Makuszyński.

Malczewski (Malczeski) Antoni

.. _rzerWCo 1793 roku w Warszawie (albo w Kniahinie naWołyniuj Ib- ⁵:' i_S26 roku w Warszawie; poeta, syn generała,targowiczanina.

²    ziemianina.

Uczęszcza! do liceum Krzemienieckiego, które-

7.a^⁰^^^Ou._yy\, wstępując w roku 1811 do wojska Księstwa Waraaw^ic^.

ao ni^c uk°ⁿ _ioruC/nika wstąpi! w roku 18\ń do armii Królestwa Kongteso-

VV gtop¹"¹¹ r¹ sanwm roku zwolnił się z wojska na własną prołbę.

*eg°> ^alc * rozpoczął podróż po Europie. Przerywał we Francji, Siwajęa-

_Ny roku m^l ’ . J^mczech, _a być n\ożc w An^ii. W roku IH\K zdobył jata

_r»i, ^^oSZCCuoł _lk6w Aigttłe du Midi (3843 m n.p.m.) - szew.....

pierws^ * , _......moi - »

........"'V warszawie, utlzi

'    U . UV 1 y^slarcz«nąi ej jednak na zaspoko

jenie elementarnych potrzeb. Zmarł w zaniedbaniu i niedostatku LI

no na raka, ale sądzono również, iż była to śmierć samobójcza ’

Pisał różne drobne wiersze, ale najwybitniejszym jego utworem pozosta-la -> powieść poetycka > Maria (ISZa). Malczewskiemu udało się stworzyć najwybitniejszy utwór w tym gatunku. W tym zakresie wyprzedzi! ~> Adama Mickiewicza, którego Grażyna nosiła jeszcze ślady poematu heroicznego. Pojawia się tam postać bohatera (właściwie bohaterki) - rycerza, który ponosi śmierć na polu chwały. Powieść jest apoteozą ho noru - istotnego elementu rycerskiego etosu.

Malczewski nawiązał do autentycznej + legendy kresowej, lokując akcję na ukraińskich stepach (-► Kozak,-► Ukraina), ulubionej scenerii romantyków. Maria doczekała się blisko setki wydań i nadal cieszy się zainteresowaniem czytelników.

Maria

Pierwsza polska romantyczna -► powieść poetycka, utrzymana w stylu waiterskotowskim ( ► walterskotyzm) (miłość młodych na u on \ tu rodowego), w dwóch pieśniach; jedyny większy uioór * * Malczewskiego. Powstała w rokti 1824, została wydana u '*» o szawie z dedykacją dla Juliana Ursyna Niemcewicza, uznanego w piewcy przeszłości, autora Śpiewów historycznyc >.