DSC00307 2

-.—nam yam lektuM Biblii

-.—nam yam lektuM Biblii

mstyi >\ mtx

mc ( > mesjanum), włączając cierpienia _n>Mni, oli.owali wiezieni filomaci ( ► filomaci i fih,,.?¹!' ^polskie_Ro

filareci* L ^KlL^*,u

' .    .......... "M.tu przeck,. . ^v ^Vm,

Księgach nanniu i piW«,_r._{v#łł #}^<Uv,(ł|'a m/ .......J, yrzymstura *,.?***

•owej męki Ideo narodowego mesjanizmu została m^K,,'^u( kr *^v . \dama Mickiewicza w ►

u których mówił o powołaniu Maków do nus_M głoszenia i^Po,s*^,«8o w si od ludów ł uropw Wvgnańc/v i pielgrzymi żywot l\>la^^a^W<) za w/ór do naśladowania, ponieważ przypominał każdemu c\ ^U*^nal<m nowi, któremu nie dane jest obcowanie / Boleni w raju, o jegoT^*¹¹*' powołaniu do pielgt zymowania ku zbawieniu. Księgi narodu i 2^°^ stwa polsku go porównywano do Ewangelii - ksiąg Biblii głoszących^*' brą nowinę.    °*

Memiką z mesjanizmem Mickiewiczowskim jest -► poemat -► A«/_7e// w którym • Juliusz Słowacki apoteozował ofiarę indywidualną ofiary zbiorowej, narodowej miał nadejść z chwilą, kiedy w trud walki o niepodległość włączy się lud (-► lud i ludowość).

Pośrednio w Księgach narodu i pielgrzymstwa polskiego, a bezpośrednio w nawiązującym do utworu Horacego wierszu -> Exegi munimentum a<rrc perenraus... Mickiewicz stylizował się na Jeremiasza, jednego z proroków Starego Testamentu - bożego męża, którego Bóg uczynił „twierdzą warowną, kolumnami stali i murem spiżowym przeciw całej ziemi”. Odwoływali się do niego wcześniej preromantycy (-» preromantyzm), np. Jan Paweł Woronicz. -> Kazimierz Brodziński, a potem romantycy, m.in. -> Kornel Ujejski w Skargach Jeremiego. -> Wielką Emigrację porównywano z wygnaniem Żydów z Jeruzalem, a Paryż z Babilonem. Mistycyzm Mickiewicza można odczytać w utworach powstałych już na początku lat trzydziestych, takich jak Arcymistrz, Rozmowa wieczorna, Mędrcy. Rozum i wiara W roku 1836 powstały inspirowane pismami mistyków XVII wieku Zdania t uwagi, a w latach 1836-1842 liczne wiersze, takie jak Widzenie, Żal rozrzutnika, Słowa Chrystusa czy Słowa Ranny. Religijność przywiodła Mickiewicza do Kola Andrzeja Towiańskiego (-> to-wianizm), którego uważał za nowego mesjasza, wybawiciela i uzdrowiciela Słowacki nawiązał w -♦ Genezis z Ducha do pierwszych słów Ewangelii świętego Jana. Utożsamiał się z ewangelistą - sługą bożego natchnienia i głosicielem odrodzenia w owym duchu. Było to słowo ukazujące drogi przemiany świata. Na podobnej zasadzie, mocą słowa, miał ów świat przeanielić „papież słowiański”, bohater wiersza Słowackiego „Pośród niesnasków Pan Bóg uderza...”. Obraz pielgrzymki narodowego ducha przez dzieje przedstawił poeta w poemacie Król-Duch. Do literatury

.„„czeskim krzyżem za Zbawicielem. Na reiska misja czlowteka-Adama. M.al on walczyć o odnowienie świata ".'imię nauki Chrystusowe), a me w imię światowych wartości przeciw

_lWOrtar*i    poctów-proroków włączyć należy również H ■ ,

„u Krasińskiego . Psalmy przyszłości.    ^{cz dz|}do -> Zyg.

1"“ wielki poeta romantyzmu Cyprian Norwid „

Ido postawy bohatera dzida Słowackiego - AnhdlcT^! ^bczP°śred-...—im krzvzcm za Zbawicielem _______“ ^M,.^ł zlecając poda-

Jednocześnie kształtowała się w romantyzmie swoista narodowa religia J-zęsto sprzeczna z nauką Kościoła. W scenie watykańskiej KordianaV tulotry bohater wypominał papieżowi, że potępił powstanie i uznał je za ,kt buntu przeciw koronowanemu pomazańcowi.

Romantycy pisali także utwory o tematyce politycznej i społecznej, wzorowane na formule katechizmu, lak skonstruowanym dziełem jest Katechizm demokratyczny, czyli opowiadanie słowa ludowego (wydany w roku 1849) pióra emisariusza i agitatora Henryka Kamińskicgo czy też popularna wśród chłopów Złota książeczka, czyli Historia rodu ludzkiego (1843) księdza Piotra Ściegiennego. Ściegienny, aktywny działacz konspiracyjny, organizator nieudanego powstania chłopskiego w roku 1844, głosił ideę nawrotu do pierwotnego chrześcijaństwa i powszechnej równości wszystkich wiernych wobec Boga, a zatem i wobec bliźniego.

Po upadku powstania styczniowego carska policja polityczna sfabrykowała i rozpowszechniła wśród Rosjan Katechizm narodu polskiego. Były to scenariusze zachowań Polaków wobec rosyjskiego zaborcy napisane rzekomo przez polskiego katolickiego księdza. Mieli oni prowadzić konspiracyjną działalność i przez przenikanie do struktur władz i urzędów powiększać swój majątek w oczekiwaniu na lepsze czasy, czyli na możliwość zadania zaborcy ostatecznego ciosu. Tekst owego katechizmu został przedrukowany przez hitlerowców w roku 1941 i wykorzystywany jako argument w walce z Polakami jako rzekomo urodzonymi dywersantami, szpiegami i zdrajcami.

Romantyczność

^enz najbardziej znanych utworów -+ Adama Mickiewicza, napisały '^{v ,()}k^u 1821, umieszczony w cyklu -> Ballad i romansów (tom I). twoi ni głosem w dyskusji toczącej się między klasykami i romantyka-