DSC01390

182

"POJĘCIA KLUCZOWE

PATOS - to nastają wmrosłośd; jest on charakterystyczny w przedstawianiu rzeczy wielkich, o historycznym znaczeniu.

DENEROIZAC) A - przedstawienie postaci czy wydarzenia uznawanego w powszechnej świadomości za przykład szlachetności, rycerskiego męstwa w sposób deprecjonujący (obniżający wartość), uzwyczajnkmy, często naturalistyczny.

HONOR - jedna z najwyższych wartości należących do etycznego kodeksu rycerskiego (i zarazem .męskiego”) od czasów antyku; później przyjęta również przez etos innych zawodów

1(np. marynarza); w tradycyjnym wartościowaniu ważniejsza od życia. Zachowanie honoru jest uwarunkowane realizacją innych wartości, np.: odwagi, odpowiedzialności, wierności.

MAKSYMAUZM ETYCZNY - właściwość ludzkiego postępowania, polegająca na stawianiu sobie szczytnych celów moralnych i na bezkompromisowym dążeniu do ich realizacji.

S. Opisz zachowanie lwa - jak je interpretujesz?

9.    Wyjaśnij, czym dla błędnego rycerza jest honor.

10.    Jak Don Kichot rozumie powołanie rycerza? W odpowiedzi użyj pojęcia „maksymalizm etyczny".

11.    Zbierz argumenty do charakterystyki Don Kichota. Uzupełnij tabelę, biorąc pod uwagę przygodę z galernikami i z lwem.

cecha pozytywna	j przykład, uzasadnienie	cecha negatywna	przykład, uzasadnienie
heroizm	walka z lwem	pusta egzaltacja^1	bezużyteczność walki z lwem
dziecięca ufność		naiwność granicząca z głupotą	• v
wzniosłość	nie dba o to, co przyziemne; walczy mieczem	1 . S8HM	serki ściekają mu po czole; miecz jest zardzewiały
obrońca ideału		irracjonalista	m w«" .r ‘ . ■ ■■
szlachetność		fanatyzm' <;	^1
wolność		marnotrawienie ' czasu
maksymalizm etyczny		szaleństwo

12. Dokonaj charakterystyki Don Kichota/

BA

1*3

0

0

tj. Wskaż w akapitach 7.-8. elementy trawestacji epiki rycerskiej. Rozstrzygnij, czy ich obecność służy ośmieszeniu rycerza, czy też ukazaniu jego pełnej osobowości.

Praca domowa

I, Don Kichot - postać tragiczna czy komiczna? Rozstrzygnij i uzasadnij.

tSancho Pansa i Don Kichot - uzasadnij, te postacie głównych bohaterów są zbudowane na zasadzie kontrastu.

3. Dokonaj analizy porównawczej Don Kichota i Rolanda. Wskaż cechy wspólne i różne.

Tworzenie

WŁASNEGO TEKSTU

Kim lepiej zostać: Don Kichotem czy Sancho Pansą? Uzasadnij swoją odpowiedź.

"POJĘCIA KLUCZOWE

TRAWESTACfA - parafraza utworu o podniosłym stylu i poważnej tematyce, której celem jest degradacja pierwowzoru. Dokonuje się to zwykłe poprzez obniżenie rangi stylistycznej utworu (zastąpienie stylu wysobego stylem niskim, a nawet wulgarnym) i wagi podejmowanej tematyki (zmiana tematyki poważnej na komiczną).

QUI PRO QUO (czytaj: kwi prokwo-lac ktoś za kogoś) - chwyt komiczny połegafący na nieporozumieniu: bohater bierze kogoś (coś) za inną osobę lub rzecz. Qui pro quo jest wykorzystywane w komedii, skeczu kabaretowym, anegdocie i innych gatunkach, których celem jest wzbudzenie śmiechu.

Polecenia do całego tekstu (cz. i lub cz. n ii)

1.    W jakim celu, według zapewnień Cerantesa, został napisany Don Kichot? Czy zgadzasz się z deklaraq‘ami pisarza? Uzasadnij odpowiedź.

2.    Omów Don Kichota jako powieść przygodową - wypisz w punktach pięć wybranych przez siebie przygód i zatytułuj je. Wskaż wśród nich przygody oparte na zasadzie kontrastu i na zasadzie qui pro ąuo.

3.    Szacunek czy lekceważenie, życzliwość czy wrogość? Na wybranych przykładach przedstaw postawy ludzi wobec Don Kichota.

4.    Przypomnij postać Jędrka (cz. I, rozdz. 4. i rozdz. 31.). Jaki jest, w świetle jego doświadczenia, sens działań Don Kichota?

5.    Wymień przygody, w których aktywność błędnego rycerza przyniosła ludziom pożytek.

6. Omów stosunek Don Kichota do kobiet    Dulcynea, Marcela, Dorota). Jaki wpływ ma on na losy bohatera?

B

7.    Scharakteryzuj proboszcza. Wyjaśnij, jak i dlaczego ingeruje on w życie rycerza.

8.    Oceń zachowanie proboszcza wobec Don Kichota po zabraniu go z gór Sierra Morena.

9* Wyobraźnia, fantazja, kłamstwo... Na podstawie powieści dokonaj rozróżnienia między tymi pojęciami i przypisz je wybranym bohaterom utworu.

to. Przypomnij zakończenie powieści. Czy oceniasz je jako optymistyczne? Uzasadnij odpowiedź.

11. jakie refleksje o losie człowieka przynosi, twoim zdaniem, powieść Cemntesa?

B

U. Według plebiscytu amerykańskiego czasopisma „Readers Digest" (czytaj: ridersdajdżest) Don Kichot zajął piąte miejsce na liście bestsellerów wszech czasów. Spróbuj uzasadnić tę lokatę.

1

Egzaltacja patrz: pojęde kluczowe, s. 316.